تمركز بر آرامش اقتصادي در سال پاياني

تمركز بر آرامش اقتصادي در سال پاياني

محمد خوشچهره(استاد اقتصاد دانشگاه تهران و نماينده اسبق مجلس)

سومين سالي است كه دولت تدبير و اميد، هفته دولت را برگزار مي‌كند. به گمان من بهترين روش براي ارزيابي عملكرد سه سال گذشته، اين است كه معيار مشخصي براي ارزيابي داشته باشيم. اگر معيار ارزيابي را گفته‌ها و اهداف ابتدايي خود دولت قرار دهيم، مي‌توانيم پس از آن بررسي كنيم كه دولت براي رسيدن به شعارها و اهدافي كه پيش از به دست گرفتن كابينه عنوان مي‌كرد، درست اولويت‌بندي كرد يا خير. هنگامي كه اين دو مقدمه به درستي روشن شد، مي‌توان دقيق ديد كه براساس آنها دولت چه عملكردي داشته است. پس برمبناي آنچه گفته شد، سه گام براي ارزيابي عملكرد دولت وجود دارد؛ نخست پيگيري و يادآوري آن اهدافي كه خود دولت عنوان مي‌كرد. دوم اولويت‌بندي كه دولت براي اهدافش انجام داد و در نهايت نتيجه‌اي كه عملكردش بر جاي گذاشت.
دقت كنيد؛ به گمان من همه آنچه را در اين سه سال كه گذشت بايد در بستري روشن بررسي كرد. در واقع بايد اين واقعيت را بپذيريم كه دولت زماني اقتصاد را تحويل گرفت كه به‌راستي وضع نامناسبي حاكم بود؛ اوضاعي به‌هم ريخته و بي‌سامان. حقيقت اين بود كه دولت با حجم بالايي از شاخص‌هايي مواجه شد كه افول و نزول معني‌داري را تجربه مي‌كردند. نرخ رشدي كه به شكل عجيبي زير صفر بود؛ نرخ تورم بسيار بالا و تراكم بيكاران جوياي كار. مي‌خواهم بگويم براي قضاوتي منصفانه بايد اين واقعيت‌ها را ديد. با همه آنچه گفته شد و با در نظر گرفتن شرايط بحراني كه دولت آن را تحويل گرفت بايد تاكيد كنم، همه اينها به دولت اجازه نمي‌داد كه اشتباه كند. كابينه فرصت و اجازه هيچ‌گونه اشتباهي نداشت؛ چرا كه شرايط را ديده، پذيرفته و وعده اصلاح داده بود. با اين وصف نخستين اثر مثبت چشمگيري كه دولت در همه حوزه‌ها و به‌ويژه اقتصاد گذاشت، بهبود فضاي رواني جامعه بود. در حوزه اقتصاد هم مي‌توان به اين اشاره كرد كه در فضاي پرالتهاب رواني آن روزها، نرخ ارز هيچ ثباتي نداشت و نوسان‌هاي نرخ ارز بر معيشت و رفاه مردم اثر جدي مي‌گذاشت. آن زمان دولت با بهبود فضاي رواني توانست از اين وضع نوسان‌گيري كند. نكته بسيار مهم ديگر كه قابل بحث است، موضوع ركود تورمي است. «ركود تورمي» در واقع شرايط نادري در اقتصادهاي جهاني است. مثل آن است كه يك بيمار هم تب و هم لرز را در يك لحظه تجربه كند. طبيعي است كه اگر به روش سنتي بخواهيم لرز را كنترل كنيم بايد بيمار را گرم كنيم، با اين وضع تب بالا خواهد رفت.
اگر بخواهيم تب را پايين بياوريم، بايد بيمار را خنك كنيم كه با اين شرايط لرز تشديد خواهد شد. پر واضح است كه هر كدام از اينها اگر تشديد شود بيمار را تا آستانه مرگ يا چه بسا خود مرگ پيش خواهد برد. متاسفانه در سال‌هاي نخست، دولت تدبير و اميد يك مورد را گزينش كرد و مورد ديگر را به كلي كنار گذاشت. درواقع دولت توانست تورم را به خوبي كنترل كند اما با چالش تشديد شده ركود مواجه شد. به اين ترتيب مجبور شد موضوع ركود را به اولويت برنامه‌هايش اضافه كند.اكنون اما سال پاياني دولت است و آنها در حال آماده‌شدن براي آرايش انتخاباتي. به گمان مهم‌ترين عملكرد دولت در يك سال باقيمانده مي‌تواند تمركز بر وضع موجود باشد. تمركز بر كنترل تورم، بهبود شاخص رشد و بيكاري و تا حد زيادي برقراري آرامش در اوضاع اقتصادي كشور.

منبع:اعتماد