سيد روح‌الله حسيني‌مقدم( معاون بورس اوراق بهادار تهران)

نقش دولت در جذاب نگهداشتن بازارهاي مالي، پول و سرمايه پررنگ و غير قابل كتمان است. به بهانه هفته دولت در اين يادداشت سطوحي كه دولت مي‌تواند با ورود به آن زمينه رشد و توسعه بازارهاي مالي را فراهم كند، تشريح شده است. ادبيات اقتصادي پذيرفته‌شده‌ امروز دنيا حكايت از آن دارد كه تجهيز كارآمد و مناسب سرمايه مي‌تواند به رشد اقتصادي در كشور كمك كند، اين در حالي است كه نخستين و مهم‌ترين وظيفه‌ بازارهاي مالي تجهيز بهينه و كارآمد سرمايه است. سرمايه‌يي كه ناشي از پس‌انداز خرد آحاد افراد جامعه است و با سازوكارهايي توسط بازار مالي تجهيز شده و در اختيار بخش واقعي اقتصاد قرار مي‌گيرد.

براي نيل به اين رسالت بزرگ مالي در كنار اينكه بايد زيرساخت‌ها و بسترهاي لازم را فراهم كرد، ضرورت جذاب نگهداشتن آن است. بازارهاي مالي بايد همواره جذاب باقي بمانند تا متوليان بازار مالي بتوانند در تجهيز سرمايه‌ها به سمت بخش واقعي قدم بردارند. بخشي از اين جذابيت‌ها ذاتي است و از ابزارهاي موجود در اين بازارها تامين مي‌شوند، اما دولت‌ها مي‌توانند در جذاب نگهداشتن اين بازارها نقش بسيار موثري داشته باشند.

به بهانه‌ هفته‌ دولت و ضمن گراميداشت اين ايام، ذكر نكاتي در خصوص نقش دولت در جذاب نگهداشتن بازارهاي مالي، پول و سرمايه خالي از لطف نيست.

بازار سرمايه در كشور ما طي سال‌هاي اخير به‌واسطه‌ تصويب قانون بازار اوراق بهادار و همچنين قانون اصل 44 و همت مسوولان اين بازار رشد قابل‌ملاحظه‌يي داشته است، به‌طوري كه امروزه بخش قابل‌توجهي از اقتصاد ما را شامل مي‌شود. ضريب نفوذ اين بازار در بين اقشار جامعه هم هر ساله رشد قابل‌ملاحظه‌يي يافته است، به‌طوري‌كه بخش قابل‌توجهي از هموطنان ما با ادبيات اين بازار آشنا شده‌اند.

در قياس با بازار پول، بازار سرمايه از امتيازات و مزاياي قابل‌توجهي براي سرمايه‌گذاران و صاحبان پس‌انداز و همچنين شركت‌هايي كه در بخش واقعي اقتصاد كار مي‌كنند، برخوردار است.

يكي از مهم‌ترين مزاياي بي‌بديل اين بازار تنوع ابزارهاي سرمايه‌گذاري است كه به سرمايه‌گذاراني با ديد سرمايه‌گذاري متفاوت و ذائقه‌هاي متنوع امكان سرمايه‌گذاري و پس‌انداز را مي‌دهد؛ از سهام و اوراق بدهي گرفته تا انواع صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك.

به نظر مي‌رسد، گسترش اين ابزارها در سال‌هاي اخير به‌گونه‌يي بوده كه توانسته بخش اعظمي از مردم را پوشش دهد و كافي است كه با معرفي آن امكان جذب سرمايه‌هاي اندك را فراهم كرد. دولت مي‌تواند با ارائه‌ امتيازات، حتي براي دوره‌هاي مقطعي به جذابيت اين بازار بيفزايد. شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس تهران و فرابورس ايران ميزان با اهميتي از توليد ناخالص داخلي و اقتصاد را رقم مي‌زنند. اين شركت‌ها از درصد گزارشگري و شفافيت قابل قبولي برخوردار هستند. به نظر مي‌رسد دولت مي‌تواند به اين شركت‌هاي شفاف، امتيازات ويژه ارائه كند. اين امتيازات ويژه به معني دادن رانت نيست، بلكه اين شركت‌ها به اين منظور است كه شركت‌ها بتوانند جايزه‌ شفاف بودن را در اقتصادي كه از شفافيت قابل قبولي برخوردار نيست، دريافت كنند.

شركت‌هاي بورسي بايد در نگاه دولت متفاوت باشند. حضور طولاني مدت امور اين شركت‌ها در سازمان‌هاي دولتي مانند گمرك، ماليات و... نه‌تنها جايزه شفافيت نيست بلكه به‌نوعي تنبيه اين افراد است. اميد است تا دولتمردان نگاه ويژه‌يي در خصوص جذاب نگهداشتن اين بازار براي همه گروه‌هاي ذي‌نفع كه در اين يادداشت صرفا به بخش كوچكي از آن اشاره شد، داشته باشند تا بتوانند در بلندمدت از منافع بي‌شمار آن بهره‌برداري كنند.