طرح اتاق شیشه‌ای آماری چگونه کلید خورد؟

مهرماه سال‌جاری بود که طرح پیشنهادی اتاق بازرگانی ایران مبنی بر راه‌اندازی کمیته آمارهای بخش خصوصی کشور از سوی کمیسیون تخصصی شورای‌عالی آمار تصویب شد. تصمیمی که گفته می‌شد منجر به اعلام مستقل آمارها از سوی فعالان بخش خصوصی خواهد شد و به‌عنوان یک اتاق شیشه‌ای عمل خواهد کرد. البته طرح اتاق شیشه‌ای آماری از زمان ریاست محسن جلال‌پور در اتاق ایران مطرح شد و کلید خورد. این طرح از سوی مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران و در راستای قانون بهبود مستمر کسب‌وکار و به‌منظور ایجاد ارتباط ساختاری در زمینه فعالیت‌های آماری میان اتاق ایران به‌عنوان دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با نظام آماری کشور تهیه شد. از سویی تناقض در آمارهای اعلام شده از سوی نهادهای رسمی متولی آمار در کشور و آمارسازی و بازی با اعداد و ارقام، بخش خصوصی را برای تحقق اتاق شیشه‌ای آماری مصمم‌تر کرد و متولیان بخش غیردولتی را بر آن داشت که به این آرمان خود هرچه سریع‌تر جامه عمل بپوشانند.

اهداف شفافیت آماری در اتاق ایران چیست؟

اتاق شیشه‌ای آماری قرار است به‌واسطه اقداماتی همچون ارائه آمار و اطلاعات تجاری و اقتصادی، در اتاق بازرگانی ایران محقق شود؛ بنابراین مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی پارلمان بخش خصوصی چندی است که فعالیت خود را آغاز و در مسیر دستیابی به اتاق شیشه‌ای آماری، سامانه‌ای را تحت عنوان «سامانه آماری اتاق ایران» راه‌اندازی کرده است. البته رونمایی از این سامانه به هجدهمین نشست دوره هشتم هیات نمایندگان دوره هشتم برمی‌گردد. آنچه در مراسم راه‌اندازی این سامانه به‌عنوان هدف مطرح شد، حفظ یکپارچگی در تعاریف و مفاهیم آماری، استفاده بهینه از آمارهای تولیدی دستگاه‌های اجرایی و همچنین پر کردن خلأ آماری موجود در مورد بخش خصوصی در نظام آماری کشور است.

همچنین عنوان شد این سامانه پاسخگوی نیازهای آماری ذی‌نفعان از جمله تجار، دانشجویان، استادان، محققان داخلی و خارجی خواهد بود. اطلاعات سامانه آماری اتاق ایران در 5 بخش اصلی بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی و فرابخشی تقسیم‌بندی شده که هر کدام زیربخش مربوط به خود را دارد. حتی امکاناتی در این سامانه تعبیه شده که می‌توان اطلاعات را در قالب‌های HTML، WORD، PDF و EXCEL، دریافت کرد. نمودارهای آماری و امکان اتصال به سامانه مرکز آمار ایران با دسترسی به این سامانه موجود خواهد بود. اما نکته مهم درخصوص سامانه آماری اتاق بازرگانی ایران این است که هرچند در ابتدا، اعلام شده بود که قرار است اطلاعات و آمار این سامانه به روز باشد، اما آنچه تا کنون از عملکرد این سامانه برآمده، حاکی از آن است که نه‌تنها اطلاعات در بخش‌های مختلف آن اعم از بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی و فرابخشی به روز نیست، بلکه آمارهای منتشر شده، مربوط به سال‌های 92 و 93 است. در همین راستا «دنیای اقتصاد» با هدف پیگیری این موضوع، از محمدرضا دوست‌محمدی، مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران، درخصوص به‌روز نبودن اطلاعات آماری سامانه مذکور سوالاتی را مطرح کرد. وی در پاسخ به این پرسش گفت: درخصوص آمارهای اقتصادی، مطالعاتی انجام شده که در حال حاضر بخشی از آن را در این سامانه قرار داده‌ایم.

وی با بیان اینکه قبول دارم اطلاعات سامانه به‌روز نیست، اظهار کرد: اطلاعات مربوط به این سامانه را به‌صورت مرحله به مرحله به روز می‌کنیم. اما مرکز آمار اتاق ایران، با حداقل داده‌ها شروع به کار کرده است. ما هنوز اول راه هستیم و به‌زودی این آمارها را در سامانه به‌روز خواهیم کرد. دوست محمدی وعده داد که تا دو ماه آینده آمارهای قرار گرفته در سامانه آماری به‌صورت آنلاین و به‌روز در اختیار بازدیدکنندگان قرار خواهد گرفت. مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران همچنین عنوان کرد که تفکیک آماری که در سامانه آماری اتاق ایران وجود دارد را در جای دیگری نخواهید یافت.

ازدیاد سامانه‌ها

هنگام ورود به پرتال خدمات الکترونیکی اتاق بازرگانی ایران، در قسمت سامانه‌های خدماتی، لینک 11 سامانه را مشاهده می‌کنید که برای ورود به برخی از آنها به نام کاربری نیاز است. حال آنکه اطلاعات برخی از آن سامانه‌ها می‌تواند برای هر فعال اقتصادی مفید باشد. البته برخی از این سامانه‌ها نیز هنوز راه‌اندازی نشده است. دوست‌محمدی در این باره نیز گفت که اغلب، سامانه‌های داخلی و خدمات رسان نیاز به نام کاربری دارند. وی عنوان می‌کند که پرتال خدمات الکترونیکی تلفیقی از سامانه‌های خدمات‌دهی به فعالان اقتصادی و سامانه‌های اطلاعاتی است. اتاق ایران برای سهولت کار فعالان اقتصادی و در راستای کاهش بوروکراسی‌های اداری و فارغ شدن از انجام خدمات به‌صورت دستی و کاغذی، خدمات‌رسانی را به‌صورت مکانیزه و اتوماسیون در اختیار اعضای خود قرار می‌دهد. یکی از سامانه‌هایی که اخیرا ازسوی اتاق بازرگانی ایران رونمایی شده، سامانه پایش محیط کسب‌و‌کار است. هدف کلی از اجرای این طرح، شناخت وضعیت جاری محیط کسب‌و‌کار در ایران به‌صورت فصلی و سالانه و انعکاس آن به سیاست‌گذاران برای اتخاذ سیاست‌ها و راهکارهای مناسب برای بهبود مستمر محیط کسب‌و‌کار کشور است. در این آمارگیری فعالان اقتصادی از مجموعه واحد‌های تحت پوشش سه اتاق بازرگانی، اصناف و تعاون به‌طور تصادفی انتخاب و به سوالات پرسشنامه موجود در این سامانه پاسخ خواهند داد. بنگاه‌های اقتصادی به 28 پرسش در این سامانه پاسخ می‌دهند. دوست‌محمدی درباره این سامانه عنوان کرد که اولویت مرکز آمارها و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران، راه‌اندازی سامانه پایش کسب‌و‌کار بوده، به همین دلیل سامانه آماری هنوز به روز نشده است. البته برای ورود به این سامانه هم به نام کاربری نیاز است که براساس گفته‌های دوست محمدی، این نام کاربری تنها به بنگاه‌هایی داده می‌شود که به‌صورت رندوم انتخاب شده‌اند و باید به این پرسش‌ها پاسخ دهند.

منبع:دنیای اقتصاد