پارادوكس‌ها در برابر رفتارهاي تشكل‌گرايانه
پارادوكس‌ها در برابر رفتارهاي تشكل‌گرايانه
به گفته كارشناسان تشكلي يكي از وظايف مديران تشكل‌ها انتقاد از رفتارهاي بخش دولت و همچنين بخش خصوصي است؛ اين موضوع‌ها درحالي مطرح مي‌شود كه برخي از منتقدان بر اين باورند كه در بدنه تشكل‌گرايي ايران چيزي تحت عنوان انتقاد كارشناسي شده از دولت يا بخش خصوصي وجود ندارد. در اين باره به سراغ ابوالحسن خليلي، كارشناس بخش تشكلي رفتيم. او معتقد است:«بين رفتارهاي دولتمردان و بخش تشكل‌گرايي ايران دو گانگي و سرگرداني وجود دارد؛ چراكه با برگزاري جشنواره‌هاي مختلف افراد در بدنه تشكل‌گرايي از مديران دولتي تعريف و تمجيد و از سوي ديگر به طور محافظه‌كارانه‌يي از برخي رفتارها نقد مي‌كنند.» خليلي در ادامه مي‌گويد: در بخش تشكل‌گرايي در ايران ما شاهد رودربايستي ميان مديران دولتي و مديران تشكلي هستيم و همين موضوع‌ها باعث شده تا آنها از وظيفه ذاتي خود عقب بمانند.» در ادامه گفت‌وگوي ما را با اين فعال تشكلي مي‌خوانيد:
تشكل‌ها به مناسبت‌هاي مختلف همايش‌هاي گوناگوني درباره توليد برگزار مي‌كنند. برگزاري اين همايش‌ها از سوي تشكل‌ها چقدر هدفمند بوده؟ در حقيقت برگزاري اين برنامه‌ها چقدر جنبه عملياتي و كارايي پيدا كرده است؟
براي چگونگي برگزاري جشنواره‌ها و اهدافشان ما مي‌توانيم چند نگاه را مورد بررسي قرار دهيم. نخستين نگاه اين است كه با برگزاري جشنواره‌ها محفلي براي توليدكنندگان ايجاد مي‌شود. هر ساله جشنواره‌هايي برگزار مي‌شود و فرآيندهايي را همچون اهداي لوح به توليدكنندگان برتر كشور مد نظر قرار مي‌دهند تا از فعالان صنعتي به نوعي قدرداني شود. معمولا اين جشنواره‌ها براي زحمات يك سري از توليدكنندگان مفيد واقع مي‌شوند. قاعدتا اين توليدكنندگان به همان ميزاني كه مورد توجه دولتمردان و تشكل‌هاي تخصصي قرار مي‌گيرند (دريافت‌كنندگان لوح) اين نوع اقدامات مد نظر قرار گرفته شده براي آنها مي‌تواند در تبليغ و شناسايي كالاهايشان اثربخش باشد. به واقع، اين صنعتگران مورد توجه قرار گرفته شده در تبليغات براي شناسايي كالاي خود به مصرف‌كنندگان از لوح‌هاي تقدير استفاده مي‌كنند تا به اين شيوه بتوانند ميزان عملكردشان را ابراز كنند، در حقيقت اين مواردي كه در بالا عنوان شد، نگاه قالبي براي برگزاري اكثر جشنواره‌هاست. حال اينكه پرسيده مي‌شود كه برگزاري اين جشنواره‌ها چقدر اثربخشي لازم را دارند بايد در پاسخ به اين پرسش گفت كه براي تقويت نگاه برگزار‌كنندگان ما مسير طولاني را در پيش داريم. در بسياري از مواقع ما شاهد برگزاري بسياري از همايش‌ها و جشنواره‌ها بوديم اما وقتي به كاركرد اين جشنواره‌ها نگاه مي‌شود ما شاهد عدم اثربخشي هستيم. بطور كلي بايد گفت كه اين جشنواره‌ها هيچگاه بُعد اجتماعي را در راستاي برگزاري برنامه‌ها، همايش‌ها و... درنظر ندارند، يعني به عقيده بنده متولي برگزار‌كننده اين نوع برنامه‌ها نتوانستند بُعد اجتماعي را در راستاي تقويت نگاه مصرف‌كننده به توليد داخلي – ايراني عجين كنند. البته شايد افزايش يا تقويت نگاه مصرف‌كننده به توليد داخل به تبليغ محدود مجريان برگزار‌كننده برنامه‌ها بازمي‌گردد. از سوي ديگر مي‌توان اين را هم گفت كه اساسا مجريان و برگزار‌كننده‌هاي اين نوع برنامه(جشنواره‌هاي تخصصي و همايش‌ها) به تعامل ميان دولت و بخش خصوصي به عنوان هدف اصلي خود مي‌نگرند، يعني اعتقاد آنها از برگزاري چنين همايش‌هايي تعامل ميان دولت و بخش خصوصي است. بنابراين اين نوع نگاه‌ها بي‌شك نبايد پيامدي را براي جامعه هدف به دنبال داشته باشد. در حقيقت برگزار‌كنندگان جشنواره‌ها و همايش‌ها به ايجاد رفتار مستمر و دايم فكوس ندارد. بطور كلي آن چيزي را كه ما (صنعتگران) به عنوان موضوع اساسي در برگزاري جشنواره‌ها به دنبال آن هستيم، بالابردن نگاه مصرف‌كننده به توليد ملي است كه متاسفانه متوليان تشكلي همچون خانه صنعت، معدن و تجارت و ديگر تشكل‌هاي امثال آن بر تقويت نگاه مصرف‌كننده به توليد ملي كشورمان در اين جشنواره‌ها حسابي باز نمي‌كنند.
در برگزاري چنين جشنواره‌هايي از سوي تشكل‌هاي تخصصي صنعت، معدن و تجارت ما شاهد حضور مديران دولتي و تقدير از آنها هستيم. حال سوال اين است كه اگر قرار باشد مديران دولتي در اين جشنواره‌ها به عنوان مديران برتر و كاربلد تشويق شوند پس چرا فضاي كسب و كار ما در آشفتگي كامل قرار گرفته است؟
بيش از يك دهه است كه ما شاهد برگزاري جشنواره‌هايي با محوريت توليد ملي هستيم. اگر ما نگاهي به جشنواره‌هاي مختلف داشته باشيم، حضور مديران دولتي در اين برنامه‌ها را شاهد هستيم كه در هر جشنواره‌يي مديران دولتي از سوي دبيران اين تشكل‌ها مورد توجه و تشويق قرار گرفته‌اند. در واقع تم خاص برگزاري اين محافل و جشنواره‌ها تشويق از مديران دولتي شده؛ اين موضوع درحالي است كه ما در باطن كار شاهد پالس برخي پارادوكس‌ها از سوي برگزاري چنين جشنواره‌هايي هستيم. در واقع، زماني كه متوليان برگزار‌كننده جشنواره‌ها از مديران دولتي تقدير مي‌كنند ما شاهد هيچ نوع اتفاق مثبتي در فضاي كسب و كار كشور نيستيم. درواقع، يك سرگرداني پيش آمده و آن اين است كه ما در بخش فضاي كسب و كار شاهد بسياري از چالش‌ها و مشكلات هستيم اما از سوي ديگر در اين جشنواره‌هاي تخصصي مربوط به حوزه اشتغال و توليد شاهد تشويق به عمل آوردن مديران تشكلي از مديران دولتي هستيم، حال سوال من اين است كه اگر فضاي كسب و كار ما ايراد و چالشي ندارد؛ چرا مديران تشكلي در جشنواره‌هاي تخصصي خود از اين افراد دعوت به عمل مي‌آورند و از آنها به عنوان عوامل تاثيرگذار و كارآمد در بخش فضاي كسب و كار ياد مي‌كنند و از طرف ديگر درباره تصميم‌گري خلق ساعه آنها به طور محافظه‌كارانه نقد مي‌كنند. يعني تعريف و تمجيد مديران تشكلي همچنين نقدهاي محافظه‌كارانه آنها در فضاي حرفه‌يي كسب و كار قابل فهم نيست.
باتوجه به اينكه تشكل‌ها واسط ميان دولت و مردم هستند. حال با برگزاري اين نشست‌ها، گردهمايي‌ها و جشنواره‌ها تشكل‌ها به چه برنامه‌هاي مفيد و كارا دست يافتند؟ در حقيقت ماحصل اين نشست‌ها به ارائه برنامه‌هاي تازه براي صنعتگران و دولتمردان ختم شده است؟
همانطور كه در بالا يادآور شدم ما شاهد نمايشگاهي از رفتارهاي متناقض هستيم. از طرفي گاهي اوقات نقد محافظه‌كارانه از سوي نمايندگان تشكلي را شاهد هستيم و از طرف ديگر در جشنواره‌هاي مختلف و در سال‌هاي متوالي تعريف و تمجيد از مديران دولتي را مي‌بينيم. در واقع، سوال اين است كه اگر هر سال و در هر دولتي ما از مديران دولتي خوب تقدير به عمل مي‌آوريم پس چرا هر سال از چالش‌هاي موجود در فضاي كسب و كار كشور مي‌ناليم؟ با بيان اين نوع دوگانگي‌ها بايد به اين پرسش پاسخ داده شود كه مشكل از كجاست؟ مشكل از بخش خصوصي است كه در فضاي موجود رفتار درست را به عمل نمي‌آورد يا مشكل از رفتار دولتمردان ماست؟ به طور كلي به اين موضوع‌ها در فضاي كسب و كار كشور كمتر پرداخته شده و شايد همين نگاه‌ها منجربه عدم كارايي درست جشنواره‌ها باشد يا عدم توجه به اين سوال‌ها، برگزاري اين جشنواره‌ها را كم اثر كرده، باشد. به واقع همين تشويق‌ها نگاه عادي‌گرايي را در ذهن شركت‌كنندگان جشنواره تداعي مي‌كند و اين نوع نگاه‌ها در برگزاري جشنواره(تشويق از هر مدير دولتي– عادي‌گرايي) از اثربخشي لازم در كارها و اقدامات اساسي جلوگيري مي‌كند.
باتوجه به صحبت‌هايتان ما در جشنواره‌ها و محافل دورهمي با نمايندگان دولتي و بخش خصوصي شاهد اين هستيم كه اين نمايندگان(فعالان بخش خصوصي كشور) از فضاي موجود كسب و كار گله و شكايت‌هايي را مطرح مي‌كنند. از طرفي در برنامه‌ها و جشنواره‌هاي خصوصي خود از فعالان دولتي بابت كاراييشان در اين بخش (كسب و كار) تقدير به عمل مي‌آوردند. اساسا مشكل درباره نحوه اين نوع برخوردها از كجا نشات مي‌گيرد؟
پاسخ صريح دادن به اين پرسش كمي سخت است اما باتوجه به اينكه 80 درصد اقتصاد ما دولتي است و تشكل‌ها هم سعي مي‌كنند، رابط بين بخش خصوصي و دولت باشند شايد اين فعالان(مديران تشكل‌گرايي) آن صراحت و صلابت را براي نقد كردن از دولت نداشته باشند. در واقع تشكل‌هاي ما در برابر رفتارهاي دولتي بيشتر سعي بر رفتارهاي تعامل جويانه دارند. در برابر با چنين فضايي اگر شما صحبتي هم با مديران بخش تشكل‌گرايي درباره چرايي اين نوع رفتارها(رفتارهاي تعامل‌جويانه با دولت) داشته باشيد با اين پاسخ مواجه مي‌شويد كه اين رفتار (رفتار تعاملي) بهترين شكل ممكن در برابر دولتي‌هاست. البته شايد ارائه اين نوع صحبت‌ها از سوي مديران در بدنه تشكل‌گرايي بي‌راهه هم نباشد؛ چراكه در فضاي كسب و كار مديران تشكلي ما با يك رودربايستي برابر دولت مواجه هستند و همين رفتارهاي خضوع و خشوع منجر به آن شده تا ما از رفتارهاي منطقي و كارشناسي عقب بمانيم.
براساس تعريف‌هاي بين‌المللي تشكل‌ها مي‌بايست از عملكرد دولتمردان نقد كارشناسي انجام دهند و به ارائه راهكارها اقدام كنند. در واقع نقد از عملكرد دولت وظيفه اصلي تشكل‌ها ياد مي‌شود. تشكل‌هاي صنعتي چقدر توانسته‌اند به وظيفه ذاتي خودشان عمل كنند؟
يكي از نقش‌هاي تشكل‌ها نقد از عملكرد دولت است اما اگر بخواهيم تعريف درستي در اين باره داشته باشيم بايد بگوييم كه تشكل‌ها بايد هم نقاد رفتارهاي بخش دولتي باشند و هم نقاد رفتار بخش خصوصي. اما در بخش تشكل‌گرايي در ايران هيچ يك از اتحاديه‌ها و تشكل‌هاي مربوطه را نديديم كه بخواهد عملكرد خود را مورد بررسي و نقد قرار دهد. از سوي ديگر كمتر تشكلي را ديده‌ايم كه بتواند از اقدامات دولت انتقاد كارشناسي مستدل انجام دهد. از اين رو تشكل‌ها چون هيچ كدام از وظايف ذاتي خودشان را به خوبي انجام نداده‌اند ما هم نمي‌توانيم نمره قابل قبولي را به آنها اعطا كنيم.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما