تنها راه خوشه‌چینی از مزایای توسعه

محمد حسین برخوردار(کارشناس اقتصادی)

اگر مقوله توسعه را یکی از مطالبات اصلی جامعه امروز ایران بدانیم، باید با استناد به کلیه مطالعات و پژوهش‌ها در مقیاس جهانی، منطقه ای و ملی، به صراحت بگوییم که جامعه بدون خشکاندن ریشه‌های فساد نمی‌تواند منتظر خوشه چینی از مزایای توسعه باشد. رسوب دانش، جذب سرمایه‌گذار خارجی، رونق تولید، بهره برداری از فرصت‌های تجارت خارجی، رفاه اجتماعی و ده‌ها مولفه دیگر، در صورت وجود فساد ساختارمند در بدنه یک اقتصاد، فقط خیال خام و سراب فریبنده ای است که در نهایت به یک توهم بزرگ دامن می‌زند. در کنار موضوع توسعه، نباید فراموش کنیم که فساد، شعله‌های گرما بخش اخلاق گرایی، نگاه ارزشی و آرمانی را نیز شدیدا دچار اضمحلال می‌کند، به این معنا که در جامعه ای که فساد شیوع پیدا کرد و فضای کسب و کار خاکستری و مبتلا به بیماری‌های مختلف نظیر قاچاق، تقلب، دروغگویی، فریب، غش، بد عهدی، رشوه، ربا، حق خوری، پارتی‌بازی، امضای طلایی، نوبت‌فروشی، رانت‌خواری، بی‌عدالتی و ده‌ها رذیلت اخلاقی شد، دیگر نمی‌توان آن جامعه را پرچم دار هویت دینی، آرمانی و ارزشی دانست. اما موضوع دلهره آور دیگر، فارغ از توسعه و اخلاق نیز وجود دارد که از فساد ساختارمند آسیب می‌بیند. وقتی فساد، چرخ‌های توسعه را پوشالی کرد و پرچم اخلاق‌گرایی را پایین کشید، نسبت این دومولفه یعنی توسعه و اخلاق با اقتدار و امنیت ملی کشور نیز حائز اهمیت می‌شود. مسلما محیط نامناسب کسب و کار، هزینه‌ بنگاه‌های اقتصادی را افزایش داده و با افزایش هزینه تمام‌شده کالا و خدمات، هزینه گذران زندگی روزمره مردم بالا می‌رود، اشتغال‌زایی دشوار و پرهزینه می‌شود، به دنبال آن موج بیکاری افزایش پیدا می‌کند و نارضایتی عمومی به ویژه در میان اقشار آسیب پذیر افزایش می‌کند. علاوه بر این، شیوع فساد اقتصادی موجب افزایش اختلاف طبقه‌های اجتماعی شده و بر شیب افزایش نارضایتی عمومی می‌افزاید و به دنبال آن خواسته یا ناخواسته، جامعه آبستن حوادث و جهت‌گیری‌های سیاسی می‌شود. امروز کشور ما به لطف الهی و تلاش و همدلی همه اقشار جامعه، توانسته است در طول چند دهه اخیر که منطقه خاورمیانه دستخوش انواع و اقسام فعالیت‌های تروریستی و ضد امنیتی بوده، به مثابه یک جزیره امن و با ثبات باشد و پیوسته اقتدار ملی خود را افزایش داده و توانمندی‌های غیرعامل خود را گسترش دهد. اما موضوع حائز اهمیت این است که همان‌طور که اشاره شد، شیوع فساد از یک سو و عدم تعالی محیط کسب وکار از سوی دیگر، یقینا روزنه‌هایی برای نفوذ به بدنه با صلابت امنیت ملی و تضعیف اقتدار ملی کشورمان را به دنبال خواهد داشت که در صورت بی توجهی می‌تواند غیر قابل جبران باشد.سخن پایانی آنکه قاعده رفتار معقولانه و لازمه نگرش عملیاتی و کاربردی به این موضوعات آن است که یقین داشته باشیم محدودسازی فساد و بهبود فضای کسب و کار، اموری اتفاقی نیستند، برنامه و نقشه‌راه می‌خواهند.

منبع:آرمان