«2020» سال انفجار قيمت نفت خام
«2020» سال انفجار قيمت نفت خام
امروز و فردا به ترتيب سازمان كشورهاي صادركننده نفت خام و آژانس بين‌المللي انرژي، گزارش ماهانه خود كه حاوي اطلاعات مهم بازار نفت شامل عرضه و تقاضا در دومين ماه ميلادي 2017 است را منتشر مي‌كنند؛ گزارش‌هايي كه به‌طور قطع به معياري براي سنجش پايبندي اوپك و غيراوپك به تعهد خود بدل شده و روي بهاي نفت خام اثر خواهند گذاشت. در اين ميان اما آژانس بين‌المللي انرژي روز گذشته در گزارشي كه روي نگاهش به چند سال بعد و پايان دهه دوم هزاره سوم ميلادي است، احتمال بالايي را براي كاهش عرضه نفت خام در اين سال و پيش‌رو بودن يك انفجار قيمتي در نظر گرفته است. انفجاري كه درواقع حاصل كاهش شديد سرمايهگذاري در پروژه‌هاي نفت و گاز در بين سال‌هاي 2014 تا 2016 است. گزارش «تعادل» در اين باره را در ادامه مي‌خوانيد.
بازار نفت در كنار چالش‌هايي همچون توافق اوپك و مشتقات آن ازجمله ميزان پايبندي و تصميم بر تمديد آن در نيمه دوم سال و افزايش توليد نفت امريكا، با نگراني جدي‌تري براي دوره بلندمدت‌تر خود مواجه است. كاهش شديد قيمت نفت در 3سال اخير سبب شده تا سرمايهگذاري در بالادست نفت به‌شدت كاهش پيدا كند و اين مساله در سال‌هاي آينده مي‌تواند منجر به بروز كمبود عرضه شود. اين نكته‌يي است كه در آخرين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي مورد اشاره قرار گرفته است. 3سال قبل كه قيمت نفت به‌شدت افت كرد سرمايه‌گذاران بلافاصله تيشه به هزينه‌هاي سرمايه‌يي خود زدند و آن را به صورت قابل توجهي كم كردند. به‌گونه‌يي كه براساس گزارش آژانس بين‌المللي انرژي، در سال 2015 سرمايهگذاري در صنعت نفت و گاز با كاهش 25درصدي مواجه شد. اين روند در سال گذشته نيز ادامه يافت و براساس تخمين‌هاي IEA شاهد كاهش 26درصدي در سرمايه‌گذاري‌هاي جديد بوديم. همين مساله سبب شد تا ليست بلندبالايي از پروژه‌ها كه شامل طرح‌هاي بزرگي نيز مي‌شد، منجمد و متوقف بمانند.
دير بازده بودن از ويژگي‌هاي اصلي پروژه‌هاي نفتي است و توسعه طرح‌هاي اين صنعت عمدتا سال‌ها به طول خواهد انجاميد. از اين‌رو كاهش شديد سرمايهگذاري در فاصله سال‌هاي 2014 تا 2016 منجر به اين خواهد شد كه در سال‌هاي آينده تنها منابع بسيار محدودي براي عرضه جديد نفت وجود داشته باشد و اين مساله مي‌تواند در پايان دومين دهه هزاره سوم ميلادي به بازارهاي بين‌المللي آسيب برساند.
البته همين حالا نيز شاهد بازگشت عرضه به بازار هستيم. به‌گونه‌يي كه ايالات‌متحده از تابستان تاكنون بيش از 500هزار بشكه در روز به توليد خود افزوده و حفاري‌هاي نفت شيل با سرعت قابل توجهي در حال افزايش است. آنگونه كه آژانس گزارش داده است توليدكنندگان شيل در 2سال اخير به توفيقات قابل توجهي در زمينه كاهش هزينه‌هاي خود دست يافته‌اند. اين دسته از توليدكنندگان نفت غيرمتعارف در سال 2015 حدود 30درصد و در سال 2016 حدود 22درصد از هزينه‌هاي توليد خود را كاسته‌اند. همين مساله سبب شده است تا چاه‌هاي نفت شيل به صورت متوسط نسبت به گذشته سودآورتر شده و منجر به بازگشت نفت به بازار شوند.
اما حتي جديدترين ريكاوري‌ها در سال جاري نيز تفاوت قابل توجهي نسبت به ميزان سرمايهگذاري پيش از شوك قيمتي سال 2014 دارد.
علاوه بر اين آژانس بين‌المللي انرژي نيز بر اين باور است كه احياي مجدد صنعت شيل امريكا در قيمت‌هاي پايين نيز براي جبران كمبود عرضه تا سال 2020 كافي نخواهد بود و خط لوله‌هاي پروژه‌هاي جديد بسيار كوتاه خواهد بود. در همين حال تمام پيش‌بيني‌ها بر اين محور است كه تقاضا در سال‌هاي آينده به رشد خود ادامه خواهد داد و در نهايت از سطح عرضه نفت نيز تجاوز خواهد كرد. IEA پيش‌بيني مي‌كند كه تقاضاي جهاني نفت تا سال 2020 به 104ميليون بشكه در روز رسيده و انتظار مي‌رود تا آن تاريخ، توليد اوپك از سطح 32ميليون و 200هزار به 35ميليون و 800هزار بشكه در روز برسد.
ممكن است در سال‌هاي آينده بازار خواهان عرضه بيشتر از سوي اعضاي اوپك بشود، اما در آن صورت اين كشورها مجبور به استفاده از ظرفيت شناور خود خواهند شد كه درنهايت مي‌تواند منجر به كاهش 2ميليون بشكهيي روزانه شود. ظرفيت شناور به توانايي كشورهاي توليدكننده براي سرعت بخشيدن يا كند كردن عرضه نفت در كوتاه‌مدت اطلاق مي‌شود. اين توانايي براي چندين دهه يكي از كليدي‌ترين نقاط اتكاي بازار بوده است. در سال‌هاي گذشته علم به اينكه عربستان سعودي مي‌تواند با استفاده از ظرفيت شناور خود به كمك گپ عرضه ايجاد شده در بازار بيايد، سبب مي‌شد تا شاهد نوسان كمتري در بازار باشيم. همچنين «صرف ريسك» ايجاد شده در اثر اختلالات پيش‌بيني نشده ژئوپليتيكي كه مي‌توانست به بازار آسيب برساند نيز كاهش پيدا مي‌كرد.
آژانس بين‌المللي انرژي هشدار مي‌دهد در صورتي‌كه موج جديدي از پروژه‌هاي بالادستي با چراغ سبز شركت‌هاي اكتشاف مواجه نشوند، ظرفيت شناور توليد كشورهاي اوپك با كاهش شديدي مواجه شده و اين مساله افزايش قيمت طلاي سياه در بلندمدت را منجر خواهد شد.
يكي ديگر از پيش‌بيني‌هاي هشدار‌دهنده در گزارش IEA رشد بدون مزاحمت تقاضاي نفت است. كارشناسان آژانس معتقدند كه رشد روزانه تقاضا به ميزان 2ميليون بشكه در سال 2015 ناشي از قيمت‌هاي پايين نفت بود كه در سال 2016 نيز با شيب يك‌ميليون و 600هزار بشكهيي ادامه يافت. انتظار مي‌رود در ادامه مسير و تا سال 2022 تقاضا با شيب ثابت و با ميانگين رشد يك‌ميليون و 200هزار بشكه در روز بالا برود. در اين ميان هند كشوري است كه بيشتر بار افزايش تقاضا را به دوش مي‌كشد، وظيفه‌يي كه مدت‌ها چين عهده‌دار آن بود.
كارشناسان آژانس بين‌المللي انرژي برخلاف جمع كثيري از همتايان خود بر اين باورند كه خودروهاي الكتريكي تاثير اندكي را بر ميزان تقاضاي نفت خواهند گذاشت و هرچند ميزان مصرف سوخت را كاهش مي‌دهند، اما منجر به تغيير مسير در آن نخواهند شد. مضاف بر اين، بخش عمده‌يي از رشد تقاضاي نفت در بخش‌هايي اتفاق خواهد افتاد كه ارتباط چنداني با حمل و نقل مسافربري ندارد كه ازجمله آنها مي‌توان به بخش باربري، حمل و نقل دريايي و هوايي اشاره كرد. براساس همين دلايل در گزارش IEA صراحتا عنوان شده است: «اوج تقاضاي نفت كه بيشترين صحبت‌ها درباره آن شده است در سال‌هاي آينده اتفاق خواهد افتاد.»
بنابراين آنچه از گزارش آژانس بين‌المللي انرژي استنباط مي‌شود، اين است كه در سال‌هاي آينده با 2پديده تقاضاي رو به افزايش و كاهش عرضه‌هاي جديد نفت مواجه خواهيم بود. اما پرسش اصلي اين است كه آيا نفت شيل امريكا كه در حال تجربه كاهش نقطه سربه‌سري هزينه‌هاي توليد خود است، مي‌تواند پاسخگوي اين گپ عرضه‌يي باشد؟
كارشناسان IEA براي پاسخ به اين پرسش چند سناريو را مدنظر قرار مي‌دهند. سناريوي نخست در شرايطي اتفاق مي‌افتد كه فرض قيمت 60دلاري براي هر بشكه نفت را بپذيريم. در اين صورت انتظار مي‌رود كه توليد نفت شيل امريكا تا سال 2022 رشدي معادل يك‌ميليون و 400هزار بشكه در روز را تجربه كند. اما سناريوي خوش‌بينانه‌تر آژانس بين‌المللي انرژي به شرايطي اشاره دارد كه قيمت نفت به 80دلار در هر بشكه برسد كه در اين صورت توليد نفت شيل امريكا مي‌تواند رشد باورنكردني 3ميليون بشكه در هر روز را به ثبت برساند.
اما پيش‌بيني واقع‌بينانه و عمل‌گرايانه‌تر كارشناسان آژانس اين است كه تمام كشورهاي غيراوپكي درمجموع تا 5سال آينده بتوانند 3ميليون و 300هزار بشكه به توليد روزانه نفت خود بيفزايند.
رشد بيش از 3ميليون بشكهيي عرضه نفت در سال‌هاي آينده در نگاه اول موضوعي است كه مي‌تواند براي مصرف‌كنندگان طيب خاطر را به همراه داشته باشد، اما دغدغه‌ها از جايي شروع مي‌شود كه بدانيم در همين بازه زماني انتظار مي‌رود كه تقاضاي نفت، رشد 7ميليون و 200هزار بشكهيي را ثبت كند.
نتيجه نهايي اين قياس‌ها و تحليل‌هاي آژانس بين‌المللي، فشاري است كه قرار است به اوپكي‌ها وارد بيايد. آژانس بين‌المللي انرژي كه نهادي وابسته به كشورهاي OECD است و همواره از تريبون مصرف‌كنندگان سخن مي‌گويد، در سايه انتشار اين ارقام هشداري را به بازار مي‌دهد: «ما اصرار زيادي براي رساندن اين پيام داريم: به سرمايهگذاري بيشتري در افزايش ظرفيت توليد نفت نياز است تا از افزايش شديد قيمت‌هاي نفت تا اوايل سال 2020 جلوگيري شود.»
چنين پيامي را فاتح بيرول، رييس آژانس بين‌المللي انرژي در كنفرانس هفته گذشته CERAWeek در هيوستون امريكا به صورت واضح‌تر و رساتر ارسال كرد. پيش‌تر «تعادل» در گزارش خود از اين كنفرانس با عنوان «آتش‌بس نفتي اوپك و شيل» صحبت‌هاي بيرول خطاب به شركت‌هاي توليدكننده نفت را منتشر كرده بود كه اظهار كرد: «كمپاني‌هاي نفتي در سرتاسر جهان نياز به افزايش هزينه‌هاي سرمايه‌يي خود دارند تا از بروز يك شوك قيمتي در اوايل دهه آينده جلوگيري كنند. پيام ما به فعالان صنعت جهاني نفت كه امروز كنار يكديگر جمع شده‌اند اين است كه سرمايهگذاري كنيد، سرمايهگذاري كنيد و سرمايهگذاري كنيد!».
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما