مالیات باید بر اساس میزان سود بنگاه‌ها تعیین و اخذ شود. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی در صورتی که سود داشته باشند می‌توانند مالیات پرداخت کنند، بنابراین کاهش میزان وصول نشان دهنده رکود اقتصادی کشور است. طبیعی است که با توجه به شرایط رکود و انقباض، درآمد و سود شرکت‌ها در بخش‌های تولیدی و بخش‌های صنعت و معدن، سهم آنها از کل درآمدهای مالیاتی نیز متناسب با رکود کاهش می‌یابد. اکثر بنگاه‌های تولیدی با زیان مواجه هستند، بنابراین بر اساس فرمول‌های محاسباتی مشمول مالیات نمی‌شوند. بحث بر سر لزوم پرداخت مالیات نیست، بلکه موضوع بی عدالتی در این زمینه است. اخذ ماليات در شرايط ركود خود نوعي فشار مالياتي محسوب می‌شود، علاوه بر اینکه در این شرایط بیشترین فشار مالیاتی به طور نابرابر بر فعالان و بنگاه‌های اقتصادی که شفاف کار می‌کنند وارد می‌شود. درباره از بین رفتن رقابت اقتصادی در صورت وجود معافیت‌های مالیاتی برخی نهادها باید گفت در اقتصاد ایران میان نهادهایی که مالیات پرداخت نمی‌کنند و نهادهایی که عملکرد شفاف دارند هیچ رقابتی وجود ندارد. دولت برای اینکه درآمدهای مالیاتی را افزایش دهد نخست باید در تلاش برای بیرون آمدن از رکود اقتصادی باشد، زیرا از روی ضرر و زیان نمی‌توان مالیاتی دریافت کرد. كسب و كار پررونق در سايه تقويت توليد داخل ايجاد مي‌شود. از همين رو كسب درآمد از ماليات نيز به توليد پويا نياز‌مند است كه متاسفانه در سال‌های اخير از بين رفته است. در کنار این موضوع باید به سوداگري، دلالي و قاچاق اشاره كرد و با توجه به اینکه آمار درستی از قاچاق و دیگر فعالیت‌های غیر قانونی وجود ندارد سازمان امور مالياتي نمي‌تواند با فشار مالياتي بر توليد و اصناف به درآمد‌هاي خود دست يابد. در حال حاضر بنگاه‌های فعال اقتصادی با ظرفیت‌های بسیار پایینی مانند نصف یا ۳۰ تا ۴۰ درصدی مشغول فعالیت هستند. صادرات کشور هم با مشکلاتی مواجه است و قیمت‌های تمام شده در ایران بسیار بالاتر از قیمت کشورهای دیگر است. سه دلیل روشن برای این موضوع وجود دارد؛ نخست آنکه سود بانکی موجود در ایران چندین برابر سود بانکی سایر کشورهاست، بنابراین تفاوت سود بانکی ایران و کشورهای دیگر باید بر قیمت اضافه شود. دلیل دیگر آنکه بیشتر ماشین آلات تولیدی‌ها و کارخانه‌های کشور فرسوده است. دلیل آخر تامین اجتماعی است که میزان ۳۳ درصد مالیات را کارمند باید پرداخت کند. همه این عوامل باعث می‌شود قیمت‌ها بالا برود، علاوه بر اینکه عدم مدیریت بنگاه‌ها هم به این موضوع اضافه می‌شود. بنابراین قیمت‌ها قابل رقابت حتی با کشورهای هم سطح کشور مانند ترکیه و چین هم نیست. از سوی دیگر نباید این نکته فراموش شود که نظام مالیاتی علاوه بر اینکه منبعی برای ایجاد درآمد دولت محسوب می‌شود باید به نحوی طراحی و اجرا شود که پس انداز هم برای جامعه باقی بماند، اما آنچه در کشور در عمل شاهد آن هستیم این است که شیوه اخذ مالیات موجب تشدید شکاف طبقاتی اعم از شکاف رفاه اجتماعی و رقابت تجاری شده است. یعنی بخشی که بیشترین سود با بالاترین تضمین را دارد معاف از مالیات بوده و جای چاره‌ اندیشی برای مهار بنگاه‌هایی که زیر بار مالیات نمی‌روند، بخش‌ها و بنگاه‌هایی که شفاف کار می‌کنند باید متحمل فشار مالیاتی شوند و تاوان این وضعیت را بدهند. بنابراین این موضوع عزمی جدی برای اصلاح نظام مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی را می‌طلبد. آنچه باید درباره برخورد با این موضوع انجام داد ثبات قوانين و مقررات و جلوگیری از تغييرات مداوم قوانين است. درسال ۹۵ با رویکرد جدید تغییراتی در قانون مالیات‌های مستقیم و تعدیل نرخ‌ها انجام شد که در راستای حمایت از تولید است. با اجرای طرح جامع مالیاتی که از سال قبل شروع شده عملا فرار مالیاتی بسیار کمتر از قبل می‌شود. اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با ایجاد مشوق‌های جدید مالیاتی می‌تواند شرایط خوبی برای فعالان اقتصادی فراهم اورد.

منبع:آرمان