به كارگيري 7 ركن در نظام حاكميتي و بخش خصوصي
به كارگيري 7 ركن در نظام حاكميتي و بخش خصوصي
تعادل بررسی می کند:
ژاپن از جمله كشورهايي بوده كه تاريخ آن مملو از حماسه‌سرايي‌هاست. ملتي كه روزگاري به دليل فقر به همسايگان چيني خود هجوم مي‌برد و در پايان جنگ جهاني دوم به خفت تمام تسليم مي‌شود اما اينك در چند دهه اخير به غول اقتصادي جهان تبديل شده و در سايه رشدهاي اقتصادي چشمگير، هم‌اكنون به عنوان يكي از بازيگر اصلي اقتصاد بين‌الملل شناخته مي‌شود. راه توسعه و پيشرفت ژاپني‌ها همان مسيري است كه در طول تاريخ تمدن‌ها همه ملت‌ها سپري كرده‌اند. سرعت پيشرفت خيره‌كنندگان ژاپني، هيچ معنا و مفهوم جديدي را در توسعه ايجاد نكرد بلكه دوباره همين قواعد ساده و مشخص شده را بازخواني كرد. به گزارش «تعادل»؛ شتاب توسعه اقتصادي ژاپن پس از جنگ جهاني دوم از جمله موضوعاتي است كه هيات نمايندگان بخش خصوصي ايران نسبت به آن تاكيد دارند، درحقيقت چگونگي الگوي پيش گرفته ژاپن در راستاي رشد بخش اقتصاد از آن دسته موضوعاتي است كه ايران براي برون رفت از شرايط فعلي اقتصاد خود بارها اين كشور را به عنوان يك الگوي كارساز معرفي كرده؛ اين موضوع درحالي است كه نمايندگان بخش خصوصي براين باورند: «يكي از عامل مهم كه در رشد بخش اقتصاد ژاپن اثرگذار بوده موضوع انتقال تكنولوژي از كشورهاي توسعه‌يافته اروپايي به اين كشور (ژاپن) است. يعني عزم ملي مردم و نمايندگان بخش‌هاي حاكميتي ژاپني‌ها باعث شد تا آنها ابتدا هر تكنولوژي و كالايي را كه نداشتند خريداري كنند و به‌جاي اينكه مسوولان بخش‌هاي خصوصي، اقتصادي (صنعتي و...) اين كشور تنها مصرف‌كننده كالاهاي واسطه‌يي و سرمايه‌يي از ديگر كشورها باشند به بررسي كالاهاي و تكنولوژي روز دنيا پرداختند. در حقيقت، ژاپني‌ها از تكنولوژي روز دنيا براي پيشرفت بخش صنعت خود استفاده كردند و به مرور زمان نيز خود به عنوان يكي از كشورهاي برتر در زمينه توليد تكنولوژي براي كشورهاي درحال توسعه صنعتي محسوب شدند. پروسه توسعه ژاپن با آغاز جنگ جهاني دوم متوقف شد اما در دوره بازسازي، آهنگ توسعه شتابي بي‌سابقه گرفت؛ به‌طوري‌كه تحول اقتصادي ژاپن پس از 1945 شگفت‌انگيزترين نمونه نوين‌سازي مداوم در دهه‌هاي اخير بوده و اين كشور در ميدان رقابت بازرگاني و تكنولوژي به‌طور تقريبي از همه كشورها پيشرفته سبقت گرفته و الگوي جديدي را براي توسعه ديگر ملت‌ها تدوين كرده است. هر چند اتفاقات بين‌المللي مانند تزريق سرمايه‌هاي امريكايي به اقتصاد ژاپن، وجود بازار پررونق امريكا، انتقال تكنولوژي پيشرفته امريكا و اروپا به قيمت ارزان و جنگ كره و ويتنام به سرعت توسعه ژاپن كمك كرده اما بررسي‌ها از مسير توسعه ژاپن حاكي از علل و دلايل مهم‌تري بوده كه آنها را در مسير توسعه ياري رسانده است.
مديريت كارآمد در اقتصاد كلان
بررسي‌هاي انجام شده در زمينه علل و اسباب موفقيت بسياري از كشورها به ويژه ژاپن به اين تنيجه رسيده است كه موفقيت آنها تنها در آن دسته از كشورها رخ داده كه در گزينش و اداره تكنولوژي نيز موفق بوده‌اند. به عبارت ديگر تنها به سخت‌افزار متكي نبودند بلكه بخش نرم‌افزار تكنولوژي را همراه با سخت‌افزار مورد استفاده قرار داده‌اند. بدين‌ترتيب با توجه به نتايج به دست آمده بايد مساله اصلي كشورها در حال توسعه را در پديده مديريت جست‌وجو كرد. «مديريت» ابزاري است كه در كشورها مشابه ايران هنوز مغفول مانده است و اصولا به عنوان يك پديده تخصصي به آن نگاه نمي‌شود و در اصل به دليل همين ضعف بوده كه فعاليت‌ها در ابعاد كوچك و بزرگ در اين كشورها به انجام مي‌رسد اما به دليل ناهماهنگي نتيجه مطلوبي را ارائه نمي‌دهد. اين سبك و سياق مديريت در كشورهاي تازه توسعه يافته‌يي نظير ژاپن و تركيه نشان مي‌دهد كه در حوزه‌هاي برنامه‌ريزي و هدف‌گذاري بسيار دقيق و حساس صورت گرفته بطوري كه ژاپني‌ها موفقيت‌هاي چشمگير خود را تنها مرهون مديريت و سختكوشي عنوان مي‌كنند. بر همين اساس مديريت‌هاي ژاپني با محوريت هدف‌گذاري ملي و آگاهي عمومي از اين اهداف به خوبي نتايج مطلوبي را به همراه داشته است. از سوي ديگر بازوهاي اجرايي ساختار اقتصادي ژاپن با تعامل و همگامي بسيار قابل قبولي به توسعه‌هاي اقتصادي پرداخته‌اند. در حقيقت بخش خصوصي اين كشور با رعايت تعاملات ميان حاكميت و توانمندسازي عواملي همچون مديريت و اعضاي زيرمجموعه بخش خصوصي يعني همان فعالان اقتصادي و ارتباط آنها با مديران كارآمد منجبه آن شده تا اين كشور بتواند اقدامات قابل قبولي را در بخش اقتصاد خود پياده‌سازي كند. به عبارت ديگر بخش خصوصي ژاپن با به‌كارگيري «حكمراني» و «حكمراني خوب» توانسته سياست‌ها، نهادها، مكانيسم‌ها و روش‌هايي كه تحت آنها سازمان اتاق هدايت و كنترل مي‌شود را در بدنه بخش خصوصي خود پياده كند. ايجاد پويايي، ثبات، استقلال، اثربخشي، ايفاي نقش موثر در تقويت اعضا و نمايندگي و دفاع مناسب از مطالبات بخش خصوصي در سياست عمومي اين كشور (ژاپن) از جمه مواردي محسوب مي‌شود كه منجربه افزايش كارآيي در بخش مديريت اين كشور شده است.
همگامي بخش دولتي و بخش خصوصي در برنامه‌هاي ملي
از سوي ديگر اطلاعات لازم براي تنظيم برنامه‌هاي اقتصادي توسعه، صنعتي و... ژاپن با همكاري بخش خصوصي و بخش دولتي گردآوري مي‌شد و تعيين اهداف برنامه‌ريزي نيز در مجموعه‌يي از مديران بخش خصوصي و بخش دولت مورد ارزيابي قرار مي‌گرفت. تعيين اهداف برنامه نيز در مجموعه‌يي كه از بخش خصوصي و بخش دولتي تشكيل مي‌شود، انجام مي‌شد. در اجراي برنامه‌ها نيز دولت كه در بخش صنعت عمدتا در هيات وزارت صنايع و تجارت خارجي و وزارت دارايي تجلي مي‌كند همواره همراه با بخش توليد و بازرگاني به هدايت بخش مذكور مي‌پردازد و تاريخ و آثار برنامه‌ها را مورد تحليل قرار مي‌دهد.
بهره‌گيري از توان سخت‌افزاري و نرم‌افزاري تكنولوژي
همچنين بزرگ‌ترين دليل موفقيت كشورهاي در حال توسعه وارد كردن سخت‌افزار تكنولوژي و عدم استفاده بهينه از آن به سبب ناتواني در نرم‌افزار است. ژاپن از آداب و سنن و هنجارهاي فرهنگي خود به گونه‌يي استفاده كرد كه سخت‌افزار تكنولوژي را رام نرم‌افزار فرهنگي خود كرده و از سويي ناهنجاري‌هاي اجتماعي و فرهنگي و ساير مسائل هزينه بر فرهنگ غربي را از جامعه خود دور كرده و به بيشترين ميزان كارآيي دست يافته است.
استفاده بهينه از منابع طبيعي
در عين حال كمبودهاي سرزمين ژاپن از لحاظ زمين، منابع مواد اوليه، انرژي و ساير موجب شده تا فرهنگ ژاپن معيارهايي را درون سبك زندگي مردم خود پرورش دهد كه مواد و منابع در ديدگاه مردم ژاپن از حالت تقدس و احترام خاصي برخوردار باشد.
نگرش سيستمي در «بخش خصوصي» و «دولتي» ژاپن
همچنين مديران ژاپن اعم از بخش خصوصي و دولتي، سازمان خود را عنوان جزيي از كل جامعه و كشور را از جزيي از كل جهان محسوب مي‌كنند و مي‌دانند هيچ جزيي از يك سيستم نمي‌تواند بدون هماهنگي و دادوستد مناسب با ساير اجزا به حيات خود ادامه دهد و راه پيروي را بپيمايد.
از اين رو همواره از طريق دريافت و تحليل اطلاعات به هنگام و موثر تصميم‌گيري‌هاي اقتصادي از سراسر جهان و تجزيه و تحليل آن در سياست پيچيده اطلاعاتي خود، تصميم‌هاي مديريتي را بر پايه خواست شرايط اتخاذ كرده و هم جهت با جهت‌ها و گرايش‌هاي بازار جهان حركت مي‌كند. بر همين اساس مديريت ژاپني تلاش مي‌كند هيچ تصميمي را بدون اطلاعات و آگاهي كافي از جزئيات موضوع مورد نظر اتخاذ نكند.
به عبارت ديگر همواره هيچ برنامه‌ريزي و چشم‌اندازي در سايه شانس و اقبال به مراحل اجرايي منتقل نمي‌شود. اين عامل موجب شده تا افق ديد برنامه‌ريزان ژاپني همواره فراتر از بسياري از كشورهاي در حال توسعه باشد به‌طوري‌كه مديران ژاپن در برنامه‌ريزي‌هاي خود به سودآوري بلندمدت توجه دارند و سعي مي‌كنند از طريق كسب تجربه از گذشته براي آينده برنامه‌يي تنظيم كنند كه كمترين ميزان ريسك را داشته باشد. بدين جهت نسبت به عوامل مخاطره‌انگيز از قبيل انرژي و ساير مواد وارداتي سياستي پيش مي‌گيرند كه دريافت آنها را به قيمت معين تضمين كند.
چگونگي به‌كارگيري منابع انساني در «ژاپن»
از سوي ديگر بدنه اصلي مديران ژاپن از فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌ها تشكيل شده است. در سيستم آموزشي اين كشور به رشته‌هاي مهندسي در دانشگاه‌ها توجه خاصي مبذول شده و در حوزه اشتغال نيز دوره‌هاي متعدد و متنوعي براي آموزش شاغلان به مراحله اجرايي در مي‌آيد. شاغلان هر شغلي، يك‌بار به انتخاب شغل اقدام مي‌كنند و اين شغل به منزله شغل دايمي و مادام‌العمر آنهاست. فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي درجه اول ژاپن به استخدام دولت درآمده و در كادر مركزي دولت اشتغال دارند. هر كارمندي بايد سال‌هاي اول خدمت خود را در ادارات محلي تجربه كند. رابطه ميان مديران و كاركنان در نتيجه تاثير رابطه فرهنگي ميان والدين و فرزندان يا بزرگان خانواده، رابطه‌يي عاطفي و پدرانه است. مديران همواره سعي مي‌كنند براي رفاه كاركنان خود گام بردارند و كاركنان نيز بازدهي هر چه بيشتر فرآيندهاي توليد را وجهه همت خود قرار مي‌دهند. از تجارب و آموخته‌هاي افراد حداكثر استفاده به عمل مي‌آيد. مديران بازنشسته بخش دولتي پس از بازنشستگي مشاوره مديران بخش خصوصي را بر عهده مي‌گيرند تا از تجارب و آموخته‌هاي دوران خدمت خود در راستاي توليد بهره‌برداري كنند.
الگويي مبتني بر توليد ملي
همچنين الگوي مصرف ژاپن با وجود همه پيشرفت‌هاي اقتصادي الگويي مبتني بر توليد ملي است. كشاورزي هرچند در برابر صنعت بازدهي اندكي دارد اما براي روز مبادا حفظ شده است. غذاي ژاپني‌هاي را عمدتا برنج، ماهي و چاي تشكيل مي‌دهد كه حاصل دسترنج كشاورزي و ماهيگيري ژاپني است و به هيچ عنوان وابسته به خارج نيست.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما