چرا اصلاح قیمت‌ انرژی حائز اهمیت است؟

چرا اصلاح قیمت‌ انرژی حائز اهمیت است؟

تحلیلی کوتاه از معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران بر پایه گزارش صندوق بین‌المللی پول

در سال 2015 این یارانه‌ها به میزان 6.5 درصد تولید ناخالص داخلی جهان و معادل 5.3 هزار میلیارد دلار بوده است. یارانه‌ها اثرات زیست‌محیطی و اقتصادی منفی خواهد داشت و در درجه اول به نفع ثروتمندترین خانوارها خواهد بود. علاوه بر این مشخص است که کاهش یا حذف آن نیز مشکل است. با این حال در سال‌های اخیر برخی عوامل از جمله رشد اقتصادی کُند پس از بحران مالی، قیمت‌های پایین انرژی بعد از افت شدید در نیمه سال 2014 و تعهد حدود 190 کشور جهان به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (البته ایالات متحده آمریکا اخیرا از این توافق خارج شده است) به عنوان بخشی از توافق دسامبر 2015 پاریس، باعث شده کشورها به سمت اصلاح یارانه‌های انرژی بروند.

پس از کاهش قیمت‌های انرژی در نیمه 2014 حداقل 32 کشور به اصلاح یارانه‌های انرژی پرداختند که نیمی از آنها (17 کشور) صادرکننده نفت بوده و به منظور جبران کاهش درآمدهای نفتی این اقدام را انجام داده‌اند. اکثر این کشورهای صادرکننده نفت، با کسری مالی بیشتری نسبت به کشورهای واردکننده نفت مواجه شدند. نگرانی‌های زیست محیطی یکی دیگر از انگیزه‌های کشورها برای اصلاح یارانه‌های انرژی بوده است که در این راستا کشورها به معرفی مالیات بر کربن و نظام تجارت انتشار گازها پرداختند.

براساس پژوهش‌های صندوق بین‌المللی پول، اصلاح موفق یارانه انرژی دارای شش جزء کلیدی است و بسیاری از اصلاحات اخیر این موارد را در طراحی خود گنجانده‌اند: یک طرح جامع با اهداف روشن و بلندمدت، ارتباطات شفاف با ذینفعان، افزایش مرحله به مرحله قیمت‌ها، شرکت‌های دولتی کارآمدتر، اقدامات برای حمایت از فقیران و سیاست‌زدایی مکانیزم قیمت‌ها.

علاوه بر این، اصلاحات یارانه انرژی که با انگیزه‌های بلندمدت صورت می‌گیرد، از جمله نگرانی‌های زیست محیطی یا کاهش وابستگی به نفت، احتمالا بسیار بادوام‌تر از اصلاحاتی است که با انگیزه‌های کوتاه‌مدت، مانند کسری بودجه ناشی از افت قیمت‌های نفتی، انجام می‌شود.

منبع:اتاق بازرگانی تهران