نقش رايزنان بازرگاني در افزايش صادرات بنگاه‌ها
نقش رايزنان بازرگاني در افزايش صادرات بنگاه‌ها
پروژه فعال‌سازي نقش «رايزنان بازرگاني ايران» براي استفاده از ظرفيت‌هاي ديپلماسي كشور در راستاي يافتن بازارهاي جديد و افزايش دامنه‌هاي صادراتي كشور از جمله راهبردهاي جدي دولت يازدهم محسوب مي‌شود كه بعد از پروژه احياي واحدهاي راكد، مي‌توان آن را دومين راهبرد مهم اقتصادي دولت در بخش كسب و كار خرد قلمداد كرد. راهكارهاي دوگانه‌يي كه مانند دو روي سكه قرار است از يك طرف زمينه رونق توليد در«داخل»كشور را فراهم كنند و از سوي ديگر به دنبال يافتن بازارهاي جديد صادراتي در «خارج» براي عرضه اين محصولات توليد شده باشند. راهبردي كه بسياري از تحليلگران معتقدند يكي از دلايل اصلي مثبت شدن تراز تجاري ايران به دليل فعاليت‌هايي است كه رايزنان بازرگاني ايران بعد از عملياتي شدن برجام پيگيري كرده‌اند. واقعيت آن است كه رايزنان بازرگاني مي‌توانند فاصله بين بازارهاي داخلي و كشورهاي هدف خارجي را كمتر و حفره‌هاي موجود در مناسبات ارتباطي ايران با جهان پيراموني را پركنند. بعد از اجرايي شدن برجام دامنه وسيعي از فعالان بخش خصوصي، تجار و بازرگانان ايراني در قالب هيات‌هاي اقتصادي همراه دولتمردان به كشورهاي مختاف سفر مي‌كنند تا از ظرفيت‌هاي اين مراودات تازه بهره‌مند شوند، اما در اغلب موارد بي‌اطلاعي تجار ايراني از توانمندي و نقش رايزنان بازرگاني موجب مي‌شود در اعزام هيات‌هاي تجاري به نتايج مورد نظر دست پيدا نكنيم؛ بنابراين نحوه استفاده بخش خصوصي از اين جايگاه و توانمندي موضوعي است كه چنانچه هرچه سريع‌تر براي آن راهكارهاي مناسب انديشيده نشود، بخشي از پتانسيل‌هاي كشور را از بين خواهد برد. روز گذشته خبر افزايش تعداد رايزنان بازرگاني ايران در بيش از 30كشور جهان به‌وسيله رضا عباسقلي مديركل دفتر امور نمايندگي‌هاي سازمان توسعه تجارت رسانه‌يي شد؛ خبري كه نشان‌دهنده نگاه ويژه دولت براي استفاده از ظرفيت‌هاي ديپلماسي در مسير توسعه اقتصادي است و بر اساس آن مي‌توان اقدام به پيش‌بيني و تحليل شرايط آينده اقتصاد ايران در بخش تجارت خارجي كرد. با توجه به اهميت نقش رايزنان بازرگاني در توسعه صادرات بنگاه‌هاي اقتصادي به بهانه صحبت‌هاي عباسقلي سراغ ديدگاه‌هاي افراد صاحب‌نظر در اين حوزه رفتيم تا نوري به ابعاد گوناگون بحث تابانده شود.
استقرار ۲۶ رايزن در كشورهاي مختلف
دولت يازدهم قصد دارد با حمايت از افزايش رايزنان بازرگاني و افزايش محدوده قدرت عمل آنان، دريچه‌هاي تازه‌يي را به سوي صادرات محصولات بنگاه‌هاي ايراني به آن سوي مرزها پيدا كند. بعد از سفر ظريف به كشورهاي آفريقايي تحرك قابل توجهي براي استفاده از ظرفيت‌هايي كه مردان ديپلماسي ايران در منطقه آفريقاي شمالي و خاورميانه ايجاد كرده‌اند، به وجود آمد و تعيين رايزنان ويژه بازرگاني در اين مناطق نشان مي‌دهد كه دولت يازدهم بر اساس يك برنامه از پيش تعيين شده قصد دارد، اقتصاد و ديپلماسي را به هم پيوند بزند. بر همين اساس رضا عباسقلي مديركل دفتر امور نمايندگي‌هاي سازمان توسعه تجارت با اعلام تعيين چهار رايزن بازرگاني جديد در «نيجريه»، «الجزاير»، «بصره» و «هرات» از افزايش تعداد رايزن‌هاي بازرگاني ايران تا پايان سال جاري در كشورهاي مختلف به ۳۰ نفر خبر داد.
عباسقلي با اشاره به شرايط حاصل شده پس از برجام اظهار كرد: «با توجه به شرايطي كه ايجاد شده است برخي كشورها از ليست كشورهاي هدف ايران خارج و برخي ديگر به اين ليست اضافه شدند تا بدين‌ترتيب برخي رايزن‌هاي بازرگاني ايران از اين كشورها بازگردانده شوند و براي كشورهاي جايگزين رايزن‌هاي بازرگاني جديد تعيين كرده و استقرار دهيم.»
اين مسوول اقتصادي ادامه داد: «با توجه به پايان پروژه‌هاي مدنظر در ونزوئلا و نيز پايين بودن حجم صادرات به تونس استقرار رايزن‌هاي بازرگاني در اين كشورها را جايز ندانسته و آنها را بازگردانديم و قرار است به جاي آنها در مكزيك، برزيل و اكوادور در امريكا و نيز در نيجريه و الجزاير در آفريقا رايزن بازرگاني جايگزين اختصاص دهيم.»
افزايش سهم رايزن‌هاي بازرگاني ايران در قاره آفريقا
مديركل دفتر امور نمايندگي‌هاي سازمان توسعه تجارت ايران با اشاره به اينكه سهم رايزن‌هاي بازرگاني ايران در قاره آفريقا به پنج مورد افزايش يافته است، در مورد قاره آسيا نيز خاطرنشان كرد: «ما نگاه خاصي به عراق و افغانستان داريم، چرا كه با توجه به داشتن مرز مشترك با اين كشورها و نيز شرايط همسايگي از اهميت بالايي براي ما برخوردارند و حجم مبادلات تجاري نيز با آنها در خور اشاره است. استقرار رايزن بازرگاني در هرات تقريبا به مرحله نهايي رسيده و در عراق نيز به علت فاصله ۳۰ كيلومتري مرزي با بصره اين شهر يكي از مهم‌ترين دروازه‌هاي تجاري براي ايران محسوب مي‌شود تا رايزني را نيز در اين بخش انتخاب كنيم.»
عباسقلي با بيان اينكه استقرار رايزن‌هاي بازرگاني ايران در الجزاير، نيجريه، هرات و بصره به مرحله نهايي رسيده است، عنوان كرد: «در مورد قاره اروپا نيز بازارهاي هدف را مشخص كرده‌ايم و كشورهايي از جمله فرانسه، آلمان، هلند، اتريش و اسپانيا را مدنظر قرار داده‌ايم. از بين اين كشورها حدود دو تا سه مورد انتخاب مي‌شوند تا رايزن‌هاي بازرگاني ايران در آنها مستقر شوند، اما در مورد آنها هنوز در مرحله تعيين بازار هدف هستيم و تا پايان سال رايزن‌هاي بازرگاني‌مان را در اروپا تعيين مي‌كنيم.»وي با اشاره به تعداد رايزن‌هاي بازرگاني ايران در ساير كشورها و نيز افزايش آنها تا پايان سال خاطرنشان كرد: «در حال حاضر ۲۲ رايزن بازرگان مستقر داريم كه به تازگي چهار مورد نيز در الجزاير، نيجريه، هرات و بصره به آنها اضافه شده است تا به عدد ۲۶ برسد تا پايان سال نيز دو تا سه مورد كشور اروپايي انتخاب مي‌شوند تا بتوانيم تعداد رايزن‌هاي بازرگاني خود را در كشورهاي مختلف به عدد ۳۰ برسانيم.»
استراتژي نفوذ اقتصادي بايد توسط رايزنان بازرگاني دنبال شود
پرسشي كه با اين اظهارات به ذهن خطور مي‌كند آن است كه رايزنان بازرگاني از چه طريقي مي‌توانند به ايجاد بازارهاي تازه كمك كنند. نايب‌رييس اتاق ايران براي تشريح راهبردهايي كه اين رايزنان فرهنگي بايد دنبال كنند از واژه‌يي به نام «نفوذ اقتصادي» در كشورهاي هدف ياد مي‌كند. «غلامحسين شافعي» نايب‌رييس اتاق ايران، در ديدار با رايزنان بازرگاني ايران در برخي كشورهاي منطقه مي‌گويد: «فضاي جهاني براي جمهوري اسلامي ايران در شرايط فعلي فرصت بسيار ارزشمند است كه بايد فعالان اقتصادي از آن استفاده كنند.»
وي با بيان اينكه دوره حرف‌هاي بدون عمل به سر آمده است، اظهار مي‌كند: «ايران بايد علاوه بر فعال كردن حوزه‌هاي سياسي و فرهنگي، نفوذ اقتصادي را نيز به صورت ويژه دنبال كند زيرا اين رويكرد مي‌تواند، دستاوردهاي سياسي و فرهنگي نيز به همراه داشته باشد.»
اين فعال اقتصادي با بيان اينكه بايد از فضاي شكل گرفته در عرصه جهاني به بهترين شكل ممكن استفاده كرد، ادامه مي‌دهد: «طي سال‌هاي گذشته، نتوانستيم به درستي از فرصت ايجاد سفارتخانه در بسياري از كشورها براي افزايش تبادلات اقتصادي استفاده كنيم.»
نگاه دولت به روابط اقتصادي در خارج از مرزها بسيار كارشناسانه است
شافعي با بيان اينكه نگاه دولت به روابط اقتصادي در خارج از مرزها بسيار كارشناسانه است، مي‌افزايد: «دولت به حل مشكلات اقتصادي به عنوان زيربناي تحكيم روابط سياسي با كشورهاي مختلف اعتقاد دارد و انتخاب رايزناني آشنا به مسائل اقتصادي اين موضوع را تصديق مي‌كند.»
وي مي‌گويد: «اشتباهات گذشته بايد حل شود و رايزنان بازرگاني در موقعيت جديد بايد به همه عوامل توجه كرده و نگاه عميق به توسعه روابط اقتصادي داشته باشند.»
شافعي با بيان اينكه رايزنان بازرگاني بايد از نگاه كاسب كارانه به‌شدت دوري كنند، ادامه داد: «اگر رايزنان بازرگاني تحت فضاي امنيتي و فرهنگي و سياسي قرار بگيرند نمي‌توانند وظيفه اصلي خود را
به‌درستي انجام دهند.»
ضرورت شكل‌گيري زمينه توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي ميان ايران و افغانستان
در ميان اظهارنظرهاي متفاوتي كه با موضوع اهميت نقش رايزنان بازرگاني مطرح مي‌شوند، ديدگاه شخصي كه به عنوان رايزن بازرگاني ايران قرار است در ساختار تجارتي و اقتصادي كشورهاي گوناگون فعاليت كند نيز شنيدني است. «محمدرضا كريم‌زاده» رايزن بازرگاني ايران در افغانستان يكي از همين چهره‌هاست كه معتقد است رايزنان بازرگاني مي‌توانند به عنوان كاتاليزور صادراتي كشور وارد عمل شوند. كريم‌زاده با اشاره به ظرفيت‌هاي اقتصادي افغانستان مي‌گويد: «گسترش حمل و نقل ريلي، حضور موثر در عرصه معادن موجود در مناطق مرزي دو كشور دو رويكردي است كه بايد به صورت جدي دنبال شود.»رايزن بازرگاني ايران درافغانستان مي‌افزايد: «حضور گردشگران افغانستاني در ايران مي‌تواند يكي ديگر از اولويت‌هايي باشد كه در توسعه اقتصاد موثر است و اين امر بايد با راه‌اندازي پروازهاي مستقيم از افغانستان به ايران دنبال شود.»وي اظهار كرد: «كشور افغانستان به توسعه تكنولوژي توجه بسيار ويژه دارد و در اين زمينه نيز بايد برنامه‌ريزي گسترده‌يي توسط بازرگانان ايران انجام شود.»
تحول در نگاه و اعزام رايزنان بازرگاني لازم است
سخنگوي اسبق وزارت خارجه ايران از جمله افرادي است كه معتقد است نوع نگاه اهالي اقتصاد به فعاليت‌هاي رايزنان بازرگاني بايد دچار تحول ساختاري شود. حميد رضا آصفي سخنگوي اسبق وزارت امورخارجه و عضو كميته پسا برجام اتاق تهران معتقد است فعاليت رايزنان بازرگاني كشورمان در سال‌هاي گذشته در برخي از كشورها قوي بوده است و در برخي هم ضعف‌هايي داشته‌ايم؛ او با تاكيد بر اينكه «تحول در نگاه و اعزام رايزنان بازرگاني» لازم است، مي‌گويد: «بعد از توافق هسته‌يي و باتوجه به ظرفيت‌هاي جديدي كه به وجود آمده ما بايد از اين فرصت‌ها به بهترين شكل استفاده كنيم و اعزام رايزنان بازرگاني و فعال شدن بيشتر در اين زمينه مي‌تواند در اين بين نقش مهمي داشته باشد.»با عبور از اين اظهارنظرهاي متفاوت و در برخي موارد متضاد نكته‌يي كه به نظر مي‌رسد براي بستن اين پرونده ضروري باشد، موضوع عدم نگاه سياسي و جناحي به مقوله‌هاي اقتصادي است. تجربيات گذشته نشان داده هر زمان كه سايه سياست بر سر فعاليت‌هاي اقتصادي سنگيني كرده، بخشي از منافع ملي ايرانيان نيز دستخوش آسيب شده است. موضوعي كه در بحث رايزني بازرگاني و تجاري بايد يك دگم غير قابل تغيير محسوب شود، برخورد حرفه‌يي و تخصصي با مقولاتي است كه به نوعي با اقتصاد و معيشت جامعه پيوند خورده‌اند.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما