رئیس کل بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به مدیران عامل بانک‌ها، موارد شش گانه‌ای به منظور استفاده بهینه و کارآمد از منابع مالی خارجی را ابلاغ کرد. به‌گزارش مهر، در این بخشنامه، ولی‌ا... سیف، از مدیران عامل بانک‌ها خواسته است که این تسهیلات صرفا برای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی که ارزیابی اقتصادی و سودآوری آنها به تایید رسیده است مصرف شود، ضمن آنکه در تخصیص این‌گونه تسهیلات باید مجوزهای قانونی لازم مورد توجه قرار گیرد. او همچنین در بند دیگری از این بخشنامه ضمن تاکید بر نظارت دقیق و مستمر بر اجرای پروژه‌هایی که از محل تامین مالی خارجی انجام می‌گیرد، از مدیران عامل خواسته است، برنامه عملیاتی و نیروی انسانی طرح‌ها به‌دقت ارائه شود. سیف همچنین اخذ وثایق کافی و لازم از مشتریان متقاضی استفاده از تسهیلات مالی خارجی را نیز در این بخشنامه مورد تاکید قرار داده است. متن کامل این بخشنامه به شرح زیر است: همان‌گونه که مستحضر هستید، یکی از اهداف نظام بانکی، کمک به رشد و توسعه اقتصادی کشور و تامین ‌مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی از محل منابع مالی داخلی و خارجی است. جهت تحقق رشد هشت‌‌درصدی پیش‌بینی شده برای اقتصاد کشور، تکالیف متعددی در قانون برنامه ششم توسعه، قانون بودجه سال ۱۳۹۶ و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مبنی بر اخذ تسهیلات مالی خارجی تا سقف بیست‌میلیارد دلار تعیین شده است. در این راستا، طی سال‌های گذشته اقدامات بسیاری برای برقراری مجدد خطوط اعتباری خارجی و تامین مالی پروژه‌های کشور انجام شده است و در حال حاضر، شاهد به ثمررسیدن تلاش‌های انجام شده و امضای تدریجی قراردادهای مالی با بانک‌های خارجی هستیم. ضروری است ضمن تشکر از همکاری‌های نظام بانکی در به ثمر رسیدن مذاکرات مربوط به قراردادهای مذکور، در راستای استفاده بهینه و کارآمد از منابع مالی تجهیز شده، الزامات زیر رعایت شود:  ۱. به منظور حفظ و ارتقای رتبه اعتباری کشور، تسهیلات مالی خارجی فراهم‌شده، ‌صرفا برای تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌هایی استفاده شوند که ارزیابی فنی، مالی و اقتصادی آنها انجام و سودآوری پروژه‌ها و قابلیت بازپرداخت به‌موقع تسهیلات دریافتی به تایید آن بانک رسیده باشـد. بدیهی است استفاده از منابع مالی خارجی برای طرح‌ها و پروژه‌هایی که قادر به بازپرداخت تسهیلات در موعد مقرر نیستند مجاز نیست. ۲. لازم است پیش از اقدام به امضای قراردادهای تامین مالی، از اخذ کلیه مجوزهای داخلی و رعایت قوانین و مقررات ذیربط از جمله «قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور» اطمینان حاصل شـود. ۳. نظارت دقیق و مستمر بر اجرای پروژه‌هایی که از محل تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) تامین مالی می‌شوند ضروری بوده و باید با هرگونه انحراف در تخصیص یا مصرف منابع مزبور، برخورد جدی و به ‌موقع شـود. در این مورد، تهیه گزارش‌های ادواری پیشرفت فیزیکی و رونـد اجرای پروژه‌ها مورد تاکید است. ۴. به منظور مدیریت بر اجرای دقیق و به ‌موقع مفاد قراردادهای مالی خارجی، لازم است آن بانک نسبت به تدوین برنامه‌ریزی عملیاتی مناسب اقـدام کرده و نیروی انسانی متخصص و کارآمد برای این امر تخصیص دهـد به‌نحوی که تمامی بندها و شرایط قراردادهای مزبور مستمرا توسط آن بانک تحت کنترل قرار داشته و برنامه مشخصی برای حصول اطمینان از اجرای آن وجود داشته باشـد. ۵. در مواردی که بر اساس قراردادهای تامین مالی خارجی، کارفرما، پیمانکار و یا سایر اشخاص ملزم به اجرای تعهدات خاصی در رابطه با پروژه و اجرای آن هستند، بانک‌ها موظفـند شرایط مزبور را در قراردادهای منعقده با مشتری درج و بر اجرای آن نظارت به‌ موقع و دقیق کنند. در این راستا لازم است قراردادهای مذکور به‌نحوی تنظیم شود که آن بانک، ابزارهای لازم برای ملزم‌کردن طرف قرارداد به اجرای تعهدات مزبور را داشته باشـد. ۶. اخذ وثایق کافی و لازم از مشتریان متقاضی استفاده از تسهیلات مالی خارجی ضروری است، چرا که عدم تامین منابع (ریالی – ارزی) توسط مشتری در سررسیدهای پرداخت، نافی تعهدات بانک‌ها مبنی بر پرداخت به موقع اقساط تسهیلات دریافتی نیست.  بر اساس این گزارش، در اینکه جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رشد و توسعه اقتصادی، افزایش اشتغال و بالارفتن درآمدهای کشور را به‌دنبال خواهد داشت تردیدی وجود ندارد، اما در این میان یک نگرانی هم مطرح است و آن این است که استفاده بی‌حساب و کتاب از منابع تامین مالی خارجی بار تعهدات و بدهی‌های خارجی کشور را افزایش خواهد داد. در همین رابطه، چندی پیش، قائم مقام بانک مرکزی اعلام کرد که استفاده از ابزار تامین مالی خارجی تا حد زیادی کنترل و مدیریت شده است و به تناسب رشد اقتصادی کشور و مراودات تجاری گسترش می‌یابد. اکبر کمیجانی درباره علت پایین بودن میزان بدهی خارجی ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی، اظهار داشت: در عین حال که علاقه مند به استفاده از منابع خارجی هستیم اما باید مراقبت کنیم زیرا بدهی خارجی متغییری است که همیشه حساسیت برانگیز است و می‌تواند در شرایط سخت برای کشور دشواری‌هایی را ایجاد کند بنابراین توجه به این نکته مهم بسیار ضروری است. او افزود: بنابراین آرام آرام و به تدریج که حجم اقتصاد و مبادلات تجاری کشورمان گسترش می‌یابد، استفاده از ابزارهای تامین مالی خارجی هم رو به افزایش است و می‌توان گفت که استفاده از این روش تا حد زیادی کنترل و مدیریت شده است. او در پاسخ به اینکه گفته می‌شود بانک‌های خارجی از ترس جریمه‌های آمریکا به ایران وام نمی‌دهند، گفت: چنین نیست زیرا هیات‌هایی که در این زمینه در رفت‌و‌آمد هستند شرایط ما را هم در نظر می‌گیرند و ایران نیز شرایط و شروط خود را مطرح می‌کند.

منبع:آرمان امروز