بلاتكليفي در وظايف امور بين‌الملل
بلاتكليفي در وظايف امور بين‌الملل
مجيدرضا حريري( نايب‌رييس اتاق بازرگاني ايران و چين)
از زمان شكل گرفتن معاونت امور بين‌الملل در اتاق بازرگاني ايران جز در دوران كوتاه اول كه دكتر بهكيش مسووليت اين معاونت را عهده‌دار بود و تا چند ماه اخير كه فرهاد شريف معاون بين‌الملل بود و هر دو داراي سوابق آكادميك بودند، ما براي دو دهه شاهد حضور سفراي بازنشسته امور خارجه در بخش امور بين‌الملل اتاق بازرگاني بوديم. كساني كه با وزارت امور خارجه و ساختار آن آشنا هستند به خوبي مي‌دانند كه در وزارت امور خارجه بازنشسته شدن نيروهاي كيفي معمولا به سختي صورت مي‌گيرد و معمولا اين بازنشستگان چندان نيروي كيفي محسوب نمي‌شدند. اين موضوع نخستين انتقاد در انتخاب معاونان بين‌الملل اتاق بازرگاني ايران بود.
انتقاد دوم اما نگاه صرفا سياسي به مباحث بين‌الملل بوده است. ما به دولت انتقاد داشته‌ايم كه سفارتخانه‌ها در ايران بيش از آنكه در اختيار اقتصاد باشند به فعاليت سياسي مي‌پردازند اما اين ايراد به معاونت بين‌الملل اتاق بازرگاني ايران نيز وارد است. نتيجه اين موضوع هم چندان نتيجه خوبي نبوده است و اتاق هيچ‌گاه موفق نشد در امور بين‌الملل موفق عمل كند.
از طرف ديگر حضور يك فرد از وزارت امور خارجه در اتاق بازرگاني به اين معني نيست كه روابط اتاق با اين وزارتخانه بهبود پيدا مي‌كند. در هر مجموعه‌يي عده‌يي با افراد موافق هستند و عده‌يي مخالفت و انتخاب افراد از وزارت امور خارجه در برهه‌هايي باعث شد كه حتي روابط عادي نيز تحت تاثير اين كارمندان قرار گيرد.
در اين ميان بحث استفاده از فعالان بخش خصوصي در راس امور بين‌الملل نيز مطرح بود اما مشكل اساسي اين است كه يك فعال بخش خصوصي به دليل كسب و كار شخصي خود نمي‌تواند به عنوان يك كارمند، مدير و معاون كار كند و اين مشكل باعث شد كه راه‌حل جايگزيني براي اين مشكل پيدا نشود.
در حقيقت براي حل اين چالش موضوع بازتعريف نقش امور بين‌الملل در اتاق بازرگاني مطرح مي‌شود. ما تجربه بيش از 8معاون بين‌الملل را در اتاق بازرگاني داشتيم و نمي‌توانيم، بگوييم همه آنها فاقد توانايي بودند. اما در عين حال همه قبول دارند كه روابط بين‌الملل اتاق بازرگاني هيچ‌گاه موفق نبوده است. در حقيقت مساله اصلي اين است كه ما چه تعريفي از روابط بين‌الملل در اتاق بازرگاني داشته‌ايم و چه نتيجه‌يي در اين خصوص گرفته ايم؟
در جواب اين سوال بايد گفت كه اصولا در اتاق بازرگاني هيچ تعريف درستي از روابط بين‌الملل هيچ‌گاه ارائه نشده است.
در مقاطعي روابط بين‌الملل با تشريفات مخلوط شد، در مواقعي ديگر از كارمندان اين بخش به عنوان مترجم استفاده شده است، زماني در بخش روابط بين‌الملل سعي شد نقش اتاق‌هاي مشترك را بپذيرند و عملا كارمندان دست به رقابت با اتاق‌هاي مشترك زدند.
نقشي كه مي‌توان براي امور بين‌الملل اتاق بازرگاني ايران تعريف كرد، نقش سياست‌گذار در اتاق است.
در حال حاضر بخش‌هاي مختلفي مانند اتاق‌هاي شهرستان و تشكل‌ها داراي روابط بين‌الملل هستند و نهادهاي متعددي كار روابط بين‌الملل را انجام مي‌دهند. اگر اتاق بپذيرد كه امور بين‌الملل تدوين‌كننده برنامه مدون براي اين بخش‌ها و سياست‌گذاري است در حقيقت بسياري از اين ناهماهنگي‌ها حل مي‌شود. روابط امور بين‌الملل اتاق مي‌تواند به جاي آنكه خود كار اجرايي كند از ظرفيت‌هايي كه در بخش‌هاي مختلف وجود دارد، استفاده كند.
در ساختار سياسي روابط بين‌الملل ما وزارت امور خارجه و كنسولگري‌ها را داريم و كارهاي اجرايي در كنسولگري‌ها انجام مي‌شود. در يك تعريف ساده معاونت امور بين‌الملل اتاق بازرگاني بايد نقش وزارت امور خارجه اتاق بازرگاني را ايفا كند و در مقابل اتاق‌هاي بازرگاني مشترك نقش كنسولگري‌ها را بپذيرند.
تا زماني كه نقش هر كس در اتاق در حوزه بين‌الملل روشن نشود، نمي‌توان شاهد استقلال در سياست‌ها بود.
در حال حاضر هيات‌هاي زيادي به ايران مي‌آيند و مي‌روند. اما هيچ‌كس از خود نمي‌پرسد كه چند درصد از اين هيات‌ها با برنامه‌ريزي اتاق بازرگاني در ايران حضور پيدا كرده‌اند.
براي مثال وزير امور خارجه سفري سياسي دارد و بدون برنامه‌ريزي قبلي اتاق بازرگاني هياتي را با وي اعزام مي‌كند كه اين كار تنها جنبه نمايشي پيدا مي‌كند. يا بسياري از هيات‌هايي كه به ايران مي‌آيند به خواست خودشان است نه دعوت امور بين‌الملل براساس برنامه‌يي كه از قبل تنظيم شده باشد.
روش صحيح در اين موارد اين است كه اتاق از يك سال قبل اهداف اقتصادي و تجاري خود را مشخص كند و بر اساس اين اهداف برنامه‌هاي سفرها و هيات‌ها روشن شود.
با اين كار مي‌توان از مسوولان دولتي مانند وزير امور خارجه و وزراي اقتصادي دعوت كرد كه در هيات‌ها حضور داشته باشند. اما در روش فعلي روابط بين‌الملل اتاق نيز رنگ و بوي سياسي به خود مي‌گيرد.
در نهايت بايد گفت ما در زمان تحريم نتوانستيم در بحث امور بين‌الملل قوي عمل كنيم و در حالي كه كشورها اعلام مي‌كردند ما دولت ايران و نه ملت ايران را تحريم نكرده‌ايم روابط بين‌الملل اتاق ايران هيچ استفاده‌يي از اين موضوع نكرد. حال در دوران پساتحريم اين فرصت وجود دارد كه گره از دست بخش خصوصي با تغيير در نگرش به امور بين‌الملل باز شود.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما