اتاق براي بهبود ارتباط با تشكل‌ها، نظرخواهي كند
اتاق براي بهبود ارتباط با تشكل‌ها، نظرخواهي كند
تعادل بررسی می کند:
مسوولان اتاق بازرگاني بارها خود را تشكل‌تشكل‌ها ناميده‌اند در حالي كه بسياري از فعالان تشكلي اصولا چنين نامي را قبول ندارند و معتقد هستند كه اتاق بازرگاني يك تشكل مانند ساير تشكل‌هاست. اين نام از آنجايي آغاز شد كه اتاق بازرگاني بر اساس قانون مجلس شوراي اسلامي اجازه داشت برخي تشكلهاي توليدي و صادراتي را درون خود به ثبت برساند. با وجود اين تشكلهاي زيادي وجود داشتند كه خارج از اتاق بازرگاني به ثبت رسيده بودند و اصولا معتقد بودند كه اتاق بازرگاني نيز يك تشكل مانند ساير تشكل‌هاست و نبايد به آن نگاهي فراتشكلي داشت. با وجود اين با تصويب قانون بهبود مستمر محيط كسب و كار و بحث ماده 5 مبني بر ساماندهي تشكلي، موضوع متولي بودن اتاق بازرگاني در بحث تشكل‌ها جنبه قانوني پيدا كرد، هرچند كه هيچ‌گاه تفسير درستي از اين ماده توسط مجلس شوراي اسلامي ارائه نشد. با اين استدلال اتاق بر بحث تشكل تشكل‌ها بودن به صورت قانوني تاكيد كرد. با اين وجود هنوز شاهد اين مساله هستيم كه تشكل‌ها حاضر به پذيرش اتاق بازرگاني به عنوان تشكل تشكل‌ها نيستند. اما اين مشكل به خاطر چيست؟
سابقه تشكل‌ها در اتاق بازرگاني
اتاق بازرگاني يكي از نخستين تشكل‌هايي بود كه در ايران ايجاد شد و در ابتدا جنبه‌يي كاملا صنفي داشت و بازرگانان براي پيگيري خواسته‌هاي خود و همچنين بحث داوري و قضاوت ميان بازرگانان چنين تشكلي را ايجاد كردند. به مرور با ايجاد تشكلهاي صنفي شاهد اين مساله بوديم كه اعضاي اين تشكل‌ها در حقيقت همان اعضاي اتاق هستند به همين دليل قانون 2 گروه تشكل را زيرمجموعه اتاق بازرگاني قرار داد. گروه اول اتحاديه‌هاي صادراتي و وارداتي بودند كه با توجه به جنبه تجارت در اتاق بازرگاني حضور داشتند و براي همكاري بيشتر در اتاق حضور داشتند.
گروه دوم سنديكاهاي توليدي بودند كه بعد از ادغام اتاق بازرگاني با اتاق صنايع و معادن به اين اتاق جديد پيوستند. در حقيقت برخلاف وضعيت فعلي، قانون هنوز هم همين دو گروه تشكل را در اتاق بازرگاني به رسميت مي‌شناسد. با اين وجود امروز شاهد ثبت عنوان‌هاي زيادي در اتاق بازرگاني هستيم كه از جمله آن مي‌توان به انجمن‌ها، شوراها، كانون‌ها و نهادهاي ديگري از اين دست اشاره كرد.
البته هيچ‌گاه تمام تشكلهاي اقتصادي در اتاق بازرگاني به ثبت نرسيدند. از نظر تعداد تشكل و تعداد اعضا اتاق اصناف هميشه بيشترين تعداد تشكل و عضو تشكلي را داشته است كه البته علت اصلي آن به خاطر ماهيت و همچنين الزام قانوني عضويت فراگير اصناف در تشكلهاي صنفي و به تبع آن اتاق اصناف است. همچنين نهادهاي ديگري از جمله وزارت كشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت، وزارت كار و نهادهاي ديگري تشكل‌هايي با ماهيت اقتصادي به ثبت رسانده‌اند. با اين وجود اتاق بازرگاني همچنان تلاش دارد خود را به عنوان تشكل تشكل‌ها نشان دهد.
تشكل‌سازي براي تشكل تشكل‌ها
علت اهميت جذب تشكل‌ها براي اتاق بازرگاني مساله آينده اين تشكل است. در حال حاضر حدود 50 هزار عضو در اتاق بازرگاني حضور دارند كه علت اصلي آن الزام داشتن كارت بازرگاني براي تجارت خارجي است و بارها زمزمه برداشته شدن كارت بازرگاني مطرح شده است.
حال اگر يك روز الزام داشتن كارت بازرگاني برداشته شود عملا اتاق بازرگاني تبديل به تشكلي با ريزش شديد اعضا مي‌شود. در چنين شرايطي اگر اتاق بازرگاني مي‌خواهد خود را به عنوان نماينده اصلي بخش خصوصي معرفي كند، نياز دارد تشكل‌ها را پشت سر خود داشته باشد. در حقيقت اتاق بازرگاني مدت‌هاست كه دنبال تبديل خود به تشكل تشكل‌هاست. به خاطر نفوذ زياد اتاق بازرگاني در دوران نهاونديان در يكي از قوانين اتاق بازرگاني مسووليت ساماندهي ساير تشكل‌ها را بر عهده گرفت.
بر اين اساس اتاق تلاش كرد براي حفظ آينده خود نهضت تشكل‌سازي را آغاز كند و براي اين منظور ساختاري براي اتاق در دوران جديد ايجاد كند كه شرايط را نسبت به گذشته كاملا متفاوت كند.
ماجراي ايجاد ساختار اتحاديه- فدراسيون- كنفدراسيون از كميسيون تشكلهاي اتاق بازرگاني تهران در دوره هفتم شكل گرفت. در آن زمان دبيركل اتاق بازرگاني تهران همزمان رياست كميسيون تشكلهاي اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي را عهده‌دار بود و با توجه به قدرت زياد آن موقع محمدمهدي راسخ بر تشكل‌ها به دنبال ايجاد طرحي جامع براي ساماندهي تشكل‌هابود.
بر همين اساس تحقيقات گسترده‌يي براساس يك بودجه تحقيقاتي روي ساختار تشكل‌ها در ساير كشورها انجام گرفت كه در نهايت منجر به ارائه يك طرح براي ساختار تشكلي ايران به نام تشكل تشكلهاي ايجاد ساختار اتحاديه، فدراسيون و كنفدراسيون بود.
اما راسخ بعد از مدتي از دبيركلي كنار رفت و نتوانست اين طرح را خود اجرايي كند اما اين ايده توسط معاونت تشكلهاي اتاق بازرگاني ايران پيگيري شد. براساس اين تحقيقات ساختار تشكلهاي ايران بسيار گسترده و در جهت افقي است درحالي كه براي مديريت اين تشكل‌ها تنها چند نهاد مادر تعريف شده كه به دليل گستردگي اين تشكل‌ها امكان مديريت بر آنها وجود ندارد. به همين دليل نياز است كه اين تشكل‌ها در تشكل‌هايي بالادست مانند كانون‌ها يا فدراسيون‌ها عضو شوند كه نه از اعضاي حقيقي بلكه فقط از انجمن‌ها، اتحاديه‌ها، سنديكاها و در يك كلام از تشكل‌ها تشكيل شده باشد و در اين فدراسيون‌ها نيز بتوانند در قالب چند كنفدراسيون ساماندهي شوند و در نهايت يك نهاد بر آنها نظارت كند. در نهايت اما اين طرح با ايجاد تشكل‌هايي نه چندان قوي و تنها حفظ ظاهر عملي شد.
حقوق تضييع شده تشكل‌ها
مشكل اصلي تشكل‌ها با اتاق بازرگاني اين احساس است كه حقوق تشكل‌ها در اتاق تضييع شده است. شايد معروف‌ترين اين مسائل بحث بند ادب باشد. در دوره چهارم مجلس مرحوم بهاءالدين ادب از انجمن شركت‌هاي ساختماني به عنوان عضو هيات رييسه اتاق بازرگاني انتخاب و پس از آن به عنوان نماينده مجلس شوراي اسلامي شهر سنندج انتخاب شد. در اين دوره علينقي خاموشي نيز رييس اتاق بازرگاني ايران و در عين حال نماينده مجلس شوراي اسلامي بود. حضور دو نماينده مجلس شوراي اسلامي در هيات رييسه اتاق بازرگاني مشكلات زيادي را در اين هيات رييسه ايجاد كرد. ادب عقايدي اصلاح‌طلبانه درباره اتاق‌هاي بازرگاني داشت و صحبت‌هاي وي بعد از مدتي منجر به ايجاد جرياني در اتاق شد كه بعدها به نام تحول مشهور شد. در نهايت اختلاف ميان ادب و خاموشي باعث شد كه رييس كهنه‌كار اتاق بازرگاني راه‌حل ديگري را براي اين موضوع در نظر بگيرد. اين اختلافات منجر به ايجاد اصلاحيه‌يي بر آيين‌نامه هيات نمايندگان اتاق بازرگاني شد. به موجب اين اصلاحيه اعضاي هيات نمايندگان كه از سوي تشكل‌ها در اتاق بازرگاني حضور داشتند نمي‌توانستند كانديداي هيات رييسه اتاق شوند. اين بند كه به بند ادب معروف شد پس از گذشت سال‌ها همچنان مانعي براي فعاليت اتاق بازرگاني به‌شمار مي‌آيد.
اين در حالي است كه طي چند سال اخير ماموريت‌هاي جديدي براي اتاق بازرگاني ايران به عنوان نماد بخش خصوصي تدوين و تبيين شده كه ساماندهي و ضرورت پويايي تشكلهاي اقتصادي از جمله مهم‌ترين آنها به‌شمارمي‌آيد.
در واقع اتاق بازرگاني ايران مجموعه‌يي از تشكل‌هاست و در حمايت از تشكل‌ها همواره پيشقدم بوده است. تشكل‌ها به‌علت احاطه‌يي كه به رشته فعاليت‌هاي متعدد در جامعه دارند، مي‌توانند نقش ارشادي و هدايتي سرمايه‌گذاران را در انباشت سرمايه مولد و ايجاد فرصت‌هاي اشتغال و در نهايت كمك به رشد و پيشرفت اقتصادي بر عهده گيرند و از اتلاف منابع محدود ولي قابل استفاده كشور جلوگيري كنند. در واقع در زماني كه اتاق بازرگاني شعار تشكل تشكل‌ها را مطرح مي‌كند، نمايندگان تشكل‌ها حق حضور در انتخابات هيات رييسه را به خاطر يك دعواي قديمي ميان دو چهره بخش خصوصي ندارند.
در حال حاضر نيز معاونت تشكل‌ها به عنوان مهم‌ترين متولي و حامي تشكل‌ها در حال ادغام شدن با معاونت استان‌هاست تا عملا تشكل‌ها احساس رانده شدن بيشتري از اتاق بازرگاني را تجربه كنند.
تغييرات با نظر تشكل‌ها باشد
اگر اتاق بازرگاني مي‌خواهد دوباره اعتماد و همراهي تشكل‌ها را به دست آورد چاره‌يي ندارد جز آنكه به تشكل‌ها نشان دهد كه نظر آنها مهم است. تفسير مسوولان اتاق بازرگاني از بحث ساماندهي به اين شكل كه اتاق بر تشكل‌ها نظارت مي‌كند عملا باعث شده است كه شكاف بين اتاق و تشكل‌ها بيش از پيش شود. در چنين شرايطي نمي‌توان انتظار داشت كه تشكل‌ها احساس همراهي و تعامل با اتاق بازرگاني داشته باشند.
بحث ادغام معاونت‌ها يكي از بهترين فرصت‌ها براي حل چنين مشكل و احساسي است كه ميان تشكل‌ها شكل گرفته است. در حال حاضر هيات رييسه راسا تصميم به ادغام معاونت تشكل‌ها و استان‌ها گرفته است. حال اگر چنين موضوعي به راي تشكل‌ها گذاشته شود طبيعتا مي‌تواند اين احساس را در تشكل‌ها ايجاد كند كه نظر آنها براي هيات رييسه مهم است و اتاق در دوره هشتم نظر تشكل‌ها را اجرايي مي‌كند.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما