اتاق بازرگاني نيازمند تغيير در ساختار كميسيون‌ها
اتاق بازرگاني نيازمند تغيير در ساختار كميسيون‌ها
در ابتداي سال 96 يكي از مهم‌ترين مسائل در اتاق بازرگاني برگزاري انتخابات ميان دوره كميسيون‌هاي اتاق بازرگاني است. در حالي كه هيات رييسه هيات نمايندگان اتاق بازرگاني براي مدت 4 سال انتخاب مي‌شود اما در كميسيون‌ها، عمر هيات رييسه‌ها تنها 2 سال است تا در يك دوره هيات نمايندگان عملا 2 هيات رييسه بر كميسيون رياست كند. حال با گذشت نيمي از عمر اتاق بازرگاني دوره هيات رييسه كميسيون‌ها رو به پايان است و در بهار امسال شاهد برگزاري انتخابات كميسيون‌ها خواهيم بود. اما سوالي كه در اين ميان مطرح مي‌شود اين است كه كميسيون‌ها در دوره هشتم چه عملكردي از خود به جاي گذاشته‌اند و چه تغييراتي بايد براي بهبود عملكرد آنها در نيمه دوم اتاق هشتم در نظر گرفت.
نگاهي به فلسفه كميسيون‌ها
به صورت كلي اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي جنبه مشورتي دارد و اين تشكل براي مشورت دادن به قواي 3 گانه كشور شكل گرفته است. اما گستردگي اقتصاد و در عين حال تفاوت‌هاي ماهيتي بين بخش‌هاي مختلف كه خود را در تخصص اعضاي هيات نمايندگان نشان مي‌داد عملا جمع‌بندي مسائل مختلف را با مشكل روبرو كرده بود. به همين دليل بحث شكل‌گيري كميسيون‌هاي مشورتي شكل گرفت. در حقيقت اين كميسيون‌ها كه از اعضاي هيات نمايندگان ايجاد مي‌شود، وظيفه رسيدگي به مسائل تخصصي حوزه فعاليت خود را دارند و نتايج اين كميسيون‌ها به شكل برنامه‌هاي مشخص به هيات رييسه و هيات نمايندگان ارائه مي‌شود تا اين نتايج مورد استفاده قرار گيرد. اين الگو بعدها مورد استفاده اتاق‌هاي بازرگاني شهرستان هم قرار گرفت و هر اتاق شهرستان به فراخور موضوع خود اقدام به تشكيل كميسيون‌هايي با موضوعات مختلف كرد. هرچند در اتاق‌هاي شهرستان امكان حضور اعضاي خارج از هيات نمايندگان در كميسيون بيشتر است و به دليل تعداد كم اعضاي هيات نمايندگان (هيات نمايندگان شهرستان‌ها 15 نفر و تهران 60 نفر است) عملا براي برقراري كارهاي كميسيون شاهد حضور پررنگ كارشناسان و مسوولان استاني هستيم.
آسيب‌شناسي كميسيون‌ها در روش فعلي
با وجود اينكه بحث كميسيون‌ها يكي از اهرم‌هاي مهم كار كارشناسي در اتاق بازرگاني محسوب مي‌شود اما عملا كارايي اين كميسيون‌ها نتوانست با افزايش وظايف اتاق بازرگاني بهبود يابد و امروز شاهد انتقادات زيادي از ساختار كميسيون‌ها به شكل‌هاي گوناگون هستيم. حتي برخي از اين انتقادات از سوي مسوولان خود كميسيون‌ها مطرح مي‌شود. به صورت كلي اگر نگاهي به مشكلات و ايرادات كميسيون‌ها در ساختار فعلي بيندازيم به 7 ايراد اساسي پي خواهيم برد.
ساختار انتخاب اعضاي كميسيون‌ها: در حال حاضر كميسيون‌هاي اتاق بازرگاني از اعضاي هيات نمايندگان انتخاب مي‌شود و اعضا بر اساس خواسته خود در كميسيون‌ها عضو مي‌شوند. به همين دليل در زمان‌هايي شاهد حضور افرادي در كميسيون‌ها هستيم كه فاقد اطلاعات كافي در زمينه فعاليت كميسيون هستند يا در يك رشته خاص ار فعاليت كميسيون تخصص دارند. اين موضوع باعث شده است كه برخي كميسيون‌ها از كارايي كارشناسي كافي برخوردار نباشند.
جلسات گسسته كميسيون‌ها: اكثريت اعضاي كميسيون‌ها از استان‌هاي مختلف هستند به همين دليل عملا ماهي يك بار شاهد برگزاري جلسات كميسيون‌ها هستم و طبيعتا 2 ساعت در ماه نمي‌تواند منجر به خروجي قابل قبولي براي كميسيون‌ها باشد.
وجود لابي‌گري: براي بعضي از اعضاي هيات رييسه مساله اصلي كسب عنوان رياست كميسيون و داشتن اين عنوان براي مصاحبه كردن و نهايتا حضور در جلسات دولتي است. همچنين در دوره‌هاي مختلف شاهد بوديم كه روساي كميسيون‌ها عملا كميسيون خود را به سكوي پرشي در اتاق بازرگاني بدل كرده‌اند و از رياست يك كميسيون براي حضور در هيات رييسه و افزايش قدرت لابي خود استفاده كرده‌اند.
عدم اعتماد هيات رييسه به كميسيون‌ها: تغيير در آيين‌نامه اجرايي كميسيون‌ها در ابتداي دوره به خوبي نشان داد كه هيات رييسه به كميسيون‌ها اعتماد كافي ندارد. براي مثال در ابتداي دوره اعلام شد كه كميسيون‌ها به هيچ‌وجه حق مصاحبه با عنوان كميسيون، نامه‌نگاري با سربرگ اتاق و به نام كميسيون و حق امضا ندارند و بسياري از حقوق از كميسيون‌ها سلب شد. در حقيقت قدرت و اختيارات كميسيون‌ها در اين دوره با قصد قبلي بسيار كاهش پيدا كرد.
وظايف اندك: كاهش در اختيارات طبيعتا با كاهش در وظايف كميسيون‌ها همراه بود. در حقيقت در دوره هشتم هيچ كار مشخصي بر عهده كميسيون‌ها نبود. در ماه‌هاي آخر سال 95، طرحي براي اعضاي وظايف به كميسيون‌ها، تشكل‌ها و اتاق‌هاي شهرستان از سوي اعضاي تهراني هيات رييسه مطرح شد كه بر اساس آن طرح به هر يك از اعضاي كميسيون‌ها در سال يك يا دو وظيفه محول مي‌شد اما اين در حالي است كه كميسيون‌ها بايد خود داراي وظايفي از پيش تعيين شده و اهدافي بلندمدت باشند كه در طول عمر كميسيون ادامه يابد.
نداشتن برنامه مشخص: در ساختار كميسيوني بايد شرح وظايفي مشخص براي كميسيون‌ها در نظر گرفته شود. اين در حالي است كه اتاق بازرگاني معمولا تعيين اين شرح وظايف را بر عهده خود كميسيون‌ها مي‌گذاشت و به همين دليل يا كميسيون‌ها فاقد شرح وظايف مشخص بودند يا اين شرح وظايف از دوره‌يي به دوره ديگر
تغيير مي‌كرد.
نتيجه گرا نبودن كميسيون‌ها: در نهايت هفتمين و اساسي‌ترين مشكل كميسيون‌ها نتيجه‌گرا نبودن كارهاي كميسيون است. اكثر كميسيون‌ها بحث‌هاي زيادي در زمينه مباحث مربوطه انجام مي‌دادند اما اين بحث‌ها كمتر به موضوعات اجرايي بدل مي‌شد. براي مثال در دوره گذشته بحث كميسيون صنايع توانست به قانون حمايت از توليد بدل شود اما اين موضوع به ندرت در كميسيون‌ها رخ مي‌دهد و اين مشكلات باعث شده است كه اكثريت كميسيون‌ها فاقد خروجي قابل قبولي باشند.
فرصتي براي تغيير در ساختار كميسيوني
حدود 2 ماه ديگر شاهد برگزاري انتخابات ميان دوره كميسيون‌هاي اتاق بازرگاني خواهيم بود. اين انتخابات عملا روساي كميسيون‌ها براي ادامه دوره هشتم را مشخص مي‌كند اما مساله اين است كه با حفظ شرايط موجود ادامه كار كميسيون‌ها نيز به نتيجه‌يي نخواهد رسيد. در حال حاضر روسا و هيات رييسه كميسيون‌ها از گروه‌ها و ديدگاه‌هاي مختلف انتخاب مي‌شوند اما هيچ يك نتوانستند كار بزرگ و متفاوتي نسبت به سايرين انجام دهند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه مشكل امروز كميسيون‌ها مساله انتخاب رييس نيست بلكه مشكل در ساختار كميسيون‌هاست.
حركاتي مانند ايجاد فراكسيون توليد به خوبي نشان داد كه اعضاي اتاق بازرگاني تشنه انجام حركاتي براي بهبود وضعيت بخش خصوصي هستند اما چون به آنها اختيارات كافي داده نشده است، امكان اجرا ندارند. بالاترين ركن اتاق بازرگاني هيات نمايندگان آن است و با توجه به اينكه اعضاي هيات نمايندگان همگي در كميسيون‌ها عضويت دارند طبيعتا بايد اين انتظار را داشت كه بيشترين اختيارات به كميسيون‌ها داده شود.
ايجاد كميسيون‌هاي مجازي
مدت طولاني است كه بحث ايجاد هيات نمايندگان مجازي مطرح مي‌شود. در حال حاضر هزينه‌هاي زيادي از نظر مالي و انرژي براي جمع شدن هر ماهه اعضاي اتاق بازرگاني صورت مي‌گيرد اما اين هزينه‌ها در عمل به جايي نمي‌رسد و جلسات به دليل فاصله زماني در برگزاري فاقد خروجي است.
در حال حاضر يكي از بهترين روش‌ها براي آغاز به كار هيات نمايندگان مجازي ايجاد كميسيون‌هاي مجازي و برگزاري جلسات به صورت مجازي و با حضور اعضاي هيات رييسه است. در صورت اجراي چنين طرحي امكان برگزاري هر هفته كميسيون‌ها و همچنين حضور كارشناسان مربوطه كاملا
شدني است.
از سوي ديگر براي اجراي شدن برنامه‌هاي مصوب در كميسيون‌هاي مجازي نياز است كه دبيرخانه قوي در كنار هر كميسيون به كارهاي اجرايي بپردازد. در ابتداي دوره هشتم براي كاهش هزينه‌ها براي هر 2 كميسيون يك دبير انتخاب شد كه دبيران از كارمندان رسمي اتاق انتخاب شدند. اين در حالي است كه اتاق كاملا توانايي مالي اين مساله را دارد كه براي هر كميسيون يك دبيرخانه قوي ايجاد كند و همين دبيرخانه در حقيقت ميز مذاكره بخش اقتصادي مربوطه با دولت باشد.
ايجاد كميسيون‌هايي براي مسائل اجرايي اتاق
از سوي ديگر در سال‌هاي اخير اكثريت كميسيون‌ها به اين سمت رفته‌اند كه درباره مسائل بخش‌هاي مختلف اقتصادي نظر دهند در حالي كه در گذشته ما شاهد ايجاد كميسيون‌هايي با موضوع خود اتاق بازرگاني بوديم.ايجاد كميسيون‌هايي مانند تشكل‌ها براي فعاليت بهتر اتاق بازرگاني در وظايف داخلي خود بود كه مي‌تواند در اين دوره از فعاليت اتاق بازرگاني شاهد احياي آن باشيم.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما