دولت تاجر فرصت را از بخش خصوصی گرفته است

انتظار همه این است که هر ایرانی که در بخش تولید، چه در صنعت و چه در کشاورزی، موفق است، یک صادرکننده موفق صنعتی یا محصولات کشاورزی هم باشد. این در حالی است که این دو تخصص های جداگانه است و  باید از هم تفکیک شود هرچند گاه ممکن است یک تولیدکننده موفق، صادرکننده موفق نیز باشد. در بحث صادرات، باید بازارهای هدف را شناسایی کرد. نفوذ بیشتر تولیدکننده ایرانی در بازارهای خارجی منوط به وجود تجار حرفه ای است اما متاسفانه دولت دست و پای بخش خصوصی در تجارت را بسته چراکه خود دولت بزرگترین تاجر است و علاوه برآن باید سهم بزرگ خصولتی ها را هم دید که عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کرده اند.

بی انصافی است اگر دولت دلیل عدم نفوذ تولید ایرانی در بازارهای صادراتی را ناشی از فقدان تجار قوی در بخش خصوصی بداند. فعالیت بخش خصوصی بر پایه زیرساختی است که دولت باید آن را فراهم کند. واردات ماکارونی به بازار آفریقا مشمول تعرفه 35 درصدی است. دولت ترکیه به بازرگانان کشورش گفته بازار ماکارونی آفریقا را بگیرید و این 35 درصد را پرداخت می کند. آیا دولت ایران چنین فرصت هایی را برای صادرکننده ایرانی فراهم کرده است؟ قیمت تمام شده کالای ایرانی بالاست. بهره وری به دلایل مختلف، در کشاورزی به دلیل بافت سنتی و در صنعت به دلیل نقص تجهیزاتی،  پایین است. هزینه های بانکی و تامین پول برای تولیدکننده ایرانی بالاست. حمل و نقل و بیمه گران است و خطر انتقال پول هم تهدیدی اضافه بر این هاست. مشکلات ساختاری در تجارت ایران جدی است و بحث تحریم ها هم آن را تشدید کرده است. مسئله مهم اما این است که دولت هیچ وقت بخش خصوصی را جدی نگرفته است و فقط شعار همکاری با آن را می دهد.

اکنون تولیدکننده ایرانی بلاتکلیف است. نمی داند آینده اش چیست و امکان محاسبه دقیق از هزینه ها وجود ندارد. تولیدکننده به ثابت اقتصادی نیاز دارد و تا برنامه بلند مدت بریزد و در این برنامه به تولید برای بازارهای صادراتی بیندیشد. تصمیمات ناگهانی و آنی دولت قدرت برنامه ریزی را از سلب کرده است. کنش دولت به گونه ای است که انگار خودش هم نمی داند چه کند. بلاتلکیفی بزرگترین صدمه به اقتصاد کشور است چراکه اعتماد عمومی را خدشه دار می کند. اعتماد بزرگترین سرمایه اجتماعی است و این سرمایه با دیوار کشیدن به دور کشور  و عدم تعامل با دنیا حفظ نخواهد شد. اگر اقتصاد ایران با اقتصاد دنیا در هم تنیده بود، امکان تحریم ایران به پایین ترین سطح ممکن می رسید. همانطور که وزیر نفت گفت، اگر ایران چهارمیلیون بشکه نفت صادر می کرد، خروج کشورها از برجام به راحتی ممکن نبود. اگر اقتصاد دنیا به محصولات پتروشیمی ایران وابسته بود، دنیا نمی توانست به راحتی اقتصاد ایران را تحریم کند. در هم تنیدگی اقتصاد ایران با اقتصاد دنیا امنیت و اعتماد را تضمین می کرد.

منبع:اتاق بازرگانی تهران