خانه‌تكاني وزارتخانه‌اي در رياض
خانه‌تكاني وزارتخانه‌اي در رياض
پس از اعلام برنامه «اقتصاد بدون نفت» كه بحث‌هاي زيادي در ميان كارشناسان و سياستمدارن برانگيخت، محمد بن سلمان، جانشين وليعهد پادشاه عربستان سعودي، تغيير مديران برخي از نهادهاي دولتي عربستان را براي اصلاح سياست و اقتصاد كشور در دستور كار خود قرار داده است. به گزارش يورونيوز، در فهرست دولتمردان سعودي كه گرفتار توفان تغييرات در رياض شده‌اند نام وزير نفت بيش از همه توجه‌ها را به خود جلب كرده است. علي النعيمي بيش از ۲۰ سال بود كه سكان هدايت وزارت نفت عربستان سعودي را برعهده داشت. بنا به حكم سلطنتي ملك سلمان، وزارتخانه جديدي با نام وزارت انرژي، صنعت و معادن و منابع زيرزميني از اين پس سياست نفتي در اين كشور را نيز تعيين مي‌كند. تصدي اين وزارتخانه جديد به خالد الفالح، وزير پيشين بهداشت سپرده شده است. وي پيش از تصدي وزارت بهداشت، مديرعامل شركت دولتي نفت آرامكو بود. شركت آرامكو كه مسووليت بخش پتروشيمي عربستان را نيز بر عهده دارد، نقشي مهم در اقتصاد عربستان ايفا مي‌كند. شمار كاركنان اين شركت ۶۰هزار نفر است و يك‌هشتم نفت صادراتي جهان را توليد مي‌كند. به گفته مقامات سعودي، بخش‌هايي از اين شركت قرار است به بخش خصوصي واگذار شود. علاوه بر آرامكو، در اين برنامه اصلاحي رياض، امكان گسترش خصوصي‌سازي در بخش‌هاي ديگر و كاهش هزينه‌هاي دولت در كنار توسعه صنايع نظامي وجود دارد. همچنين براي نخستين‌بار دولت عربستان موظف به تشكيل «هيات عمومي امور تفريحي» شده است. محمد بن سلمان، جانشين وليعهد سعودي كه در تهيه و تدوين اين برنامه نقش اصلي را برعهده داشته، پيش‌تر گفته بود كه ارتش اين كشور با وجود آنكه از نظر هزينه رتبه سوم را در جهان دارد ولي به لحاظ كيفيت در جايگاه بيستم ايستاده است.
ادغام وزارتخانه و ايجاد مسووليت‌هاي جديد
تغييرات جديد محدود به وزارت نفت نبوده و شامل بركناري وزيران آب و برق، حمل ونقل، بازرگاني، امور اجتماعي، بهداشت و حج نيز از سمت‌هاي خود بوده است. اين تغييرات در راستاي تحقق برنامه‌يي است كه به «چشم‌انداز ۲۰۳۰» معروف شده است. بر اساس اين برنامه، رهبران عربستان قصد دارند كه توسعه اقتصادي كشور را بدون وابستگي به نفت متحقق كنند. از تغييرات مهم مي‌توان به تغيير رياست آژانس مالي عربستان كه در اصل وظايف بانك مركزي اين كشور را برعهده دارد، اشاره كرد. احمد الخليفي رييس جديد بانك مركزي عربستان شده است.
وزارت آب و برق از يكديگر جدا شده و بخشي از يارانه‌هاي دولتي نيز در حوزه مصرف آب لغو شده‌اند. در دوران وزارت النعيمي با وجود سقوط بهاي نفت، عربستان سعودي با هرگونه كاهش توليد و صادرات نفت اوپك مخالفت داشت. هنوز نشانه‌يي از تغيير اين سياست ديده نمي‌شود.
عدم وابستگي به درآمدهاي نفتي
به گزارش خبرگزاري آلمان، عربستان سعودي صاحب هتل‌ها، رستوران‌ها، آژانس‌هاي مسافرتي، خطوط هوايي و سهام در شركت‌هاي گوناگون در جهان است. تنها زائران حج سالانه ميلياردها دلار به خزانه دولت عربستان سعودي مي‌افزايند. به گفته اتاق بازرگاني عربستان، در سال ۲۰۱۲ ميلادي درآمد حاصله از زائران حج بيش از ۱۰ميليارد دلار بوده است. گرچه عربستان با ذخيره‌هاي ارزي خود قادر به تحمل كاهش درآمدهاي نفتي در سال‌هاي آينده است، اما در بلندمدت گسترش انرژي‌هاي تجديدپذير و عدم وابستگي به نفت در جهان مي‌تواند تنگناهاي مالي جدي براي عربستان به وجود آورد. در برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» تاكيد شده كه عربستان با تغيير بازار كار مي‌تواند اقتصاد خود را گسترش داده و توليد ناخالص ملي را از ميزان كنوني آن يعني ۸۰۰ميليارد دلار به ۱۶۰۰ميليارد دلار در سال افزايش دهد. گرچه اين تغييرات به دستور ملك سلمان صورت مي‌گيرد، اما محمد بن سلمان، پسر وي مسووليت اجراي برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ را بر عهده دارد. شاهزاده محمد بن سلمان، نه تنها جانشين وليعهد عربستان (پسر عموي خود) است، بلكه در حال حاضر مسووليت وزارت دفاع اين كشور را نيز بر عهده دارد.
ديپلماسي «دسته چك»
اما چرا عربستان به فكر كاهش وابستگي خود به نفت است؟ روزنامه امريكايي نيويورك تايمز اخيرا در گزارشي با انتشار اسناد فاش شده توسط ويكي‌ليكس نوشته است: عربستان سعودي چندين دهه است كه با صرف ميلياردها دلار از درآمدهاي نفتي خود براي سازمان‌هاي بنيادگراي سراسر جهان، به صورت مخفيانه درصدد بوده تا با به كارگيري «ديپلماسي دسته چك»، كار خود را پيش ببرد و در اين بين، مهار ايران همه فكر و ذكر عربستان بوده است. اما مشكلات اقتصادي و كمبود نقدينگي همراه با كسري شديد بودجه باعث شده كه ادامه اين ديپلماسي با مشكل روبه‌رو شود. اين امر باعث شده برخي مشكلات پنهان در روابط عربستان با اردن و مصر درخصوص بحران‌هايي مثل سوريه، ايران و اخوان‌المسلمين، خود را آشكار كنند، به‌طور مثال هدف از سفر سلمان شاه عربستان به مصر، تغيير موضع‌گيري‌هاي قاهره در رابطه با بحران يمن و هماهنگ كردن آن با موضع رياض بود چراكه عبدالفتاح السيسي به تعهدات خود در حمايت نظامي از عمليات نظامي عربستان عليه يمن و نيز در حمايت از گروه‌هاي مخالف دولت سوريه عمل نكرده بود. عربستان سعودي علاوه بر وابستگي به نفت، براي تامين امنيت خود نيز كاملا به ارتش ايالات متحده، پشتيباني، برنامه‌هاي آموزشي و كمك‌هاي اطلاعاتي اين كشور وابسته است. به همين دليل است كه با تغيير موازنه‌هاي سياسي پس از توافق هسته‌يي با ايران، رياض شديدا نگران نزديكي احتمالا تهران ـ واشنگتن شده و در تلاش است تا از وابستگي خود به بازارهاي نفت و متحد استراتژيك خود، واشنگتن بكاهد. به گفته كارشناسان، همه اين اقدامات نهايتا، به قصد افزايش بهره‌وري و پاسخگويي دولت صوت گرفته است، اما هيچ يك از تغييراتي كه در جابه‌جايي وزيران وزارتخانه صورت گرفته است، به ساختار سياسي كشور ارتباطي ندارد.
منبع:تعادل
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما