بخش خصوصی محور ویرایش سند راهبردی
بخش خصوصی محور ویرایش سند راهبردی
ویرایش دوم برنامه راهبردی صنعت، معدن و تجارت در معاونت طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال جمع‌بندی است و تا آخر مهر منتشر خواهد شد.
در ویرایش دوم علاوه بر تحلیل‌های جدید برمبنای عملکرد سال ۹۴ و تغییرات در هدف‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت صنعت و معدن، برنامه‌های راهبردی ۴ صنعت اولویت‌دار ازجمله صنایع مس، صنایع غذایی، صنایع دریایی و صنایع سلولزی، چوب و کاغذ نیز منتشر خواهد شد. در همین راستا صمت در گفت‌وگویی تفصیلی با محسن اتابکی، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت به جزییات ویرایش دوم سند راهبردی صنعت، معدن و تجارت و برخی انتقادات نسبت به تدوین برنامه ششم توسعه پرداخته که می‌خوانید:
برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت بر چه اصول و محورهایی استوار است؟
۶ محور اصلی سیاست‌گذاری برای تحقق اهداف در وزارت صنعت، معدن و تجارت در نظر گرفته شده که شامل توسعه رقابت‌پذیری، بهبود محیط قانونی فضای کسب‌وکار، توسعه فناوری، نوآوری، تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی، توسعه تجارت و تعاملات بین‌المللی و تامین و توسعه زیرساخت‌هاست بنابراین تمامی برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت اعم از برنامه‌های سالانه و میان‌مدت و بلندمدت پیرامون این ۶ محور تعریف می‌شود به عنوان مثال در بخش سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی تکمیل ۳۶ طرح ملی و مهم در سال ۹۵، تکمیل طرح‌های صنعتی با پیشرفت بالای ۶۰ درصد، پیگیری برقراری خطوط ارتباطی ارزان بانک مرکزی و پرداخت تسهیلات به طرح‌های ایجادی و توسعه و تکمیل بنگاه‌های کوچک و متوسط و.... مدنظر است. متولی هر بخش نیز تعیین شده تا میزان اجرای طرح‌ها و موانع احتمالی از سوی متولیان بررسی و رفع شود.
چه اقدامات موثری در بخش برنامه‌ریزی صنعت و معدن در ۳ سال اخیر انجام شده است؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت یازدهم تمرکز اصلی خود را بر برنامه‌ریزی اصولی و پیاده‌سازی نظام برنامه‌ریزی دقیقی استوار کرد تا با تامین زیرساخت‌های اطلاعاتی بتوان ابتدا یک برنامه‌ریزی مبتنی بر واقعیت انجام داد و از سوی دیگر بتوان میزان تحقق آنها را ارزیابی کرد. به همین دلیل مهم‌ترین گام وزارت صنعت، معدن و تجارت پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی نظام‌مند بود که درصد بالایی از آن اکنون محقق شده است همچنین یکی دیگر از گام‌های موثر در حوزه صنعت، معدن و تجارت رونمایی و انتشار سند راهبردی در تیر سال گذشته بود که اکنون در حال تدوین ویرایش دوم این سند هستیم بنابراین نمره قبولی در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها را دیگران باید ارائه کنند اما در مقام مقایسه با سایر وزارتخانه‌ها برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت از استحکام، انسجام، دقت و قوت بیشتری برخوردار است که می‌توان نمره قابل قبولی به عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت داد.
در ویرایش دوم سند راهبردی صنعت و معدن چه فصل‌هایی اضافه خواهدشد؟
برنامه راهبردی که سال گذشته منتشر شد به طور کامل برنامه راهبردی تمام صنایع را مشخص نکرده چراکه تدوین یک برنامه جامعه نیاز به زمان دارد و در برخی حوزه‌ها نیز زیرساخت شاخص‌های آماری وجود نداشته است. در همین راستا با ایجاد سامانه‌های آماری و تامین زیرساخت‌های اطلاعاتی به مرور برنامه‌های راهبردی صنایع تدوین خواهد شد. در ویرایش نخست تنها مبنای اولویت‌بندی صنایع، هدف‌گذاری‌های کلان و برنامه راهبردی ۷ صنعت اولویت‌دار مشخص شد که در ویرایش دوم یکسری تحلیل‌ها بر اساس آمارهای سال ۹۴ و ۴برنامه راهبردی صنایع مس، صنایع غذایی، صنایع دریایی و صنایع سلولزی، چوب و کاغذ به برنامه راهبردی ده ساله صنعت و معدن اضافه خواهد شد البته برنامه راهبردی صنایع پیشرفته نیز در حال تهیه است اما به ویرایش دوم نخواهد رسید.
در ویرایش دوم بازنگری بر هدف‌گذاری‌ها نیز انجام شده است؟
در برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف ۳ افق زمانی سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ به‌عنوان افق زمانی بلندمدت، سال ۱۳۹۹ پایان برنامه ششم توسعه به عنوان افق زمانی میان‌مدت و سال۱۳۹۶، انتهای دولت یازدهم به عنوان افق زمانی کوتاه‌مدت تعیین شده است. در ویرایش دوم برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت در اهداف بلندمدت سند چشم‌انداز هیچ تغییری ایجاد نشده اما در اهداف میان‌مدت و کوتاه‌مدت که در راه رسیدن به سند چشم‌انداز باید طی کنیم تغییراتی ایجاد شده که در برخی موارد شاهد افزایش هدف‌گذاری‌ها و در برخی موارد شاهد کاهش آن بوده‌ایم اما چون هدف‌گذاری رسیدن به سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران است و تاکنون نیز تغییر یا بازنگری بر اهداف آن انجام نشده بنابراین برنامه‌ریزی‌های بلندمدت بدون تغییر مانده است.
طرح آمایش سرزمینی صنعت و معدن در چه مرحله‌ای قرار دارد و آیا به ویرایش دوم خواهد رسید؟
یکی از نیازهای اساسی برای تمام برنامه‌ریزی‌های صنعتی تعیین صنایع مورد نیاز و صنایع مطرح در مناطق مختلف کشور است که بر اساس شرایط اقلیمی، محیط‌زیست و سایر سیاست‌ها باید تعیین شود به همین منظور یکی از فصول مهم ویرایش دوم سند راهبردی صنعت و معدن به آمایش سرزمینی اختصاص پیدا کرده است. البته فاز نخست این طرح در ویرایش دوم مدنظر قرار گرفته و به مرور با تجمیع اطلاعات آماری آمایش سرزمینی کامل‌تر خواهد شد تا در آینده یک برنامه جامع آمایش سرزمینی در بخش صنعت، معدن و تجارت داشته باشیم.
با توجه به اصل تولید بر محور صادرات به عنوان مبنای برنامه‌ریزی‌های صنعتی چه هدف‌گذاری در ویرایش دوم سند راهبردی در دست اقدام است؟
در هدف‌گذاری صادرات غیرنفتی سال ۹۵، ۱۰ میلیارد دلار رشد نسبت به سال گذشته در نظر گرفته شد که برای رسیدن به هدف‌گذاری‌های افق چشم‌انداز نیاز به یک نقشه راه احساس می‌شود. در ویرایش نخست برنامه راهبردی برنامه‌ریزی‌های صادرات غیرنفتی شامل دو سطح شد که در سطح دوم تعیین برنامه رشته فعالیت‌های اولویت‌دار و تدوین نقشه راه تجاری، معدنی و صنعتی صادرات غیرنفتی در دستور کار قرار گرفته که متولی آن سازمان توسعه تجارت است و این سازمان موظف است به کمک سایر بخش‌ها نقشه راه صادرات غیرنفتی را حداکثر تا ۲، ۳ ماه آینده تدوین و منتشر کند. جزییات هدف‌گذاری صنایع اولویت دار صادرات غیرنفتی هنوز مشخص نشده اما اقلامی که بیشترین وزن صادراتی را دارند تعیین شده و براساس آن برنامه‌ریزی‌ها انجام می‌شود علاوه بر این در نقشه راه صادرات غیرنفتی ۳۰ کشور به عنوان بازار هدف شناسایی شده است. در تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی ابتدا باید سنجش درستی از رشد بازارهای جهانی و روند توسعه محصولاتی که در بازارهای جهانی مطرح هستند داشته باشیم سپس باتوجه به نیازهای بازارهای جهانی کالاهای مزیت‌دار کشور باید شناسایی شود، چراکه صادرات عرصه رقابت است و هر محصولی را نمی‌توان صادر کرد. در نقشه راه صادرت غیرنفتی باید بر موضوع بازاریابی و تقویت تعاملات بین‌المللی تمرکز ویژه شود تا بتوانیم بازارهای وارداتی کشورهای مختلف را در دست بگیریم. علاوه بر این برنامه‌ریزی برای حضور پررنگ در نمایشگاه‌های بین‌المللی و بازارهای جهانی می‌تواند از راهکارهای مورد توجه برای توسعه صادرات غیرنفتی باشد.
ویرایش دوم سند راهبردی در چه تاریخی منتشر خواهد شد؟
با توجه به تاکید مهندس نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر تکمیل هرچه سریع‌تر ویرایش دوم برنامه راهبردی تا پایان مهر ویرایش دوم سند راهبردی صنعت، معدن و تجارت نهایی و منتشر خواهد شد.
بخش خصوصی در تدوین برنامه‌های راهبردی صنایع چه نقشی دارد؟
برخی رسانه‌ها و منتقدان معتقدند که چندین نفر به تنهایی در وزارت صنعت، معدن و تجارت بدون مشورت با دیگران برنامه‌های راهبردی را تهیه و تنظیم می‌کنند در حالی که این موضوع به هیچ‌وجه صحت ندارد و تدوین برنامه‌های راهبردی فقط در ستاد وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام نمی‌شود. به طور مثال در صنایع پیشرفته ۹ کارگروه تدوین برنامه تعریف شده که شامل کمیته تدوین راهبردی صنعت الکترونیک و میکروالکترونیک، صنعت هوا فضا، انرژی‌های نو، نانوفناوری و داروهای پیشرفته، لیزر و اپتیک، نرم‌افزار، تجهیزات پزشکی، رباتیک و آی‌سی‌تی است. مسئولیت تمام کمیته‌ها نیز بر عهده بخش خصوصی است و از روسای انجمن‌ها، استادان دانشگاهی، بخش خصوصی فعال و سایر ارکان بخش دولتی در این کمیته‌ها حضور دارند. به عبارت دیگر برنامه راهبردی از سوی بخش خصوصی تهیه می‌شود و وزارت صنعت، معدن و تجارت تنها وظیفه صدور احکام و نظارت بر اجرای آنها را برعهده دارد.
برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتقاداتی را به برنامه ششم توسعه مبنی بر نبود انسجام و راهکار مناسب برای رسیدن به اهداف صنعت و معدن مطرح کردند؛ تا چه اندازه این انتقادات به برنامه ششم توسعه وارد است؟
اینکه راهکارهای مناسبی برای رسیدن به اهداف در برنامه ششم توسعه در پیشنهادات وزارت صنعت، معدن و تجارت دیده نشده موضوعیت ندارد، چون آنچه از سوی دولت به مجلس ارائه شده برنامه‌ها نیست بلکه احکام مورد نیازی است که برای اجرا به حکم قانونی نیازمندیم بنابراین موضوعاتی که در حیطه اختیارات دولت است نیازی به ارائه دادن به مجلس و اخذ حکم قانونی ندارد و تنها مواردی که نیاز به مجوز قانونی دارد به مجلس پیشنهاد شده درنتیجه موضوع نداشتن برنامه و نبود انسجام میان طرح‌های ارائه‌شده نقد درستی نیست.
اهداف برنامه ششم توسعه تا چه اندازه واقع‌بینانه و قابل دسترس تعریف شده است؟
تمامی اهداف برنامه ششم توسعه اعم از رشد اقتصادی، رشد صنعتی و سایر شاخص‌ها در سازمان برنامه‌ریزی و بودجه براساس مدل سازی‌های علمی و برمبنای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی تعریف شده است. رشد ۸ درصدی اقتصادی نیز جزو سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب است و مبنای برنامه‌ریزی قرار گرفته است. اگر منتقدان رشد ۸ درصدی را جای سوال می‌دانند موضوع دیگری است که از جای دیگری باید پیگیری شود اما در صورت پذیرفتن پیش‌فرض‌ها نمی‌توان اهداف تعیین‌شده را دور از واقعیت و بدون کارشناسی دانست. از سوی دیگر هدف‌گذاری‌های بلندمدت به نوعی موتور محرکه محسوب می‌شود بنابراین هدف‌گذاری‌های سهل‌الوصول نمی‌تواند باعث حرکت و رشد شود. سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز برهمین اساس مطرح شده‌اند. در شرایط کنونی رسیدن به این اهداف ناممکن است اما با اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باید رسیدن به این اهداف را ممکن کنیم.
وزارت صنعت، معدن و تجارت برای بهبود فضای کسب‌وکار چه برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد؟
یکی از ۶ محور اصلی برنامه‌ریزی صنعتی بهبود فضای کسب‌وکار است که چند برنامه پیرامون این محور برای بخش صنعت و معدن تعریف شده است. یکی از برنامه‌ها بهینه‌سازی سامانه پنجره واحد است که دفتر توسعه تجارت الکترونیک مسئولیت اجرای این برنامه را برعهده دارد و تا انتهای سال نیز این برنامه باید اجرایی شود تا تمام مواردی که در حیطه وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت است از طریق پنجره واحد اجرایی شود، برنامه دیگر ارتقای سهم تشکل‌های مردم‌نهاد برای نظارت بر بازار کالا و خدمات است که باید بازرسی‌های هدفمند از بنگاه‌های اقتصادی انجام شود. درحال‌حاضر آمار دقیقی از واحدهای صنفی فاقد مجوز وجود ندارد اما برآوردی حدود یک میلیون واحد صنفی فاقد مجوز در کشور وجود دارد که شناسایی آنها سومین برنامه در بخش بهبود فضای کسب‌وکار است. علاوه بر این اصلاح بهبود فرآیندهای کسب‌وکار، تجهیز واحدهای صنفی به کارتخوان، صندوق‌های مکانیزه فروش و ترازوی دیجیتال، شناسایی امور تصدی‌گری غیرحاکمیتی و واگذاری آنها به بخش خصوصی و... ازجمله برنامه‌های دیگر در این بخش است. تمام برنامه‌ها در حال اجراست و به مرور زمان میزان پیشرفت هر طرح به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام می‌شود.
منبع:صمت
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.پر کردن فیلد های ستاره دار اجباری است.*
امتیاز شما