نقدینگی از 137 تریلیون تومان گذشت

نقدینگی از 137 تریلیون تومان گذشت

روند رو به رشد نقدینگی در پایان مهرماه امسال هم ادامه‌دار شد و حجم نقدینگی با رشد بیش از ۲۸ درصدی در مقایسه با همین دوره در سال قبل از ۱۱۳۷ تریلیون تومان عبور کرد.
بر اساس آمارهای بانک مرکزی، تا پایان مهرماه سال‌جاری رقم نقدینگی از حدود ۷۱۶ هزار میلیارد تومان ثبت‌شده در مهرماه ۱۳۹۳ تا ۱۱۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که از ۸۸۶ هزار میلیارد تومان مهرماه ۱۳۹۴ با افزایش 3/28 درصدی تا ۲۵۰ هزار میلیارد تومان رشد داشته و همچنین نسبت به اسفندماه سال قبل (۱۰۱۷ هزار میلیارد تومان) با رشد 9/11 درصدی تا ۱۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد.
از حجم نقدینگی موجود بالغ بر ۹۹۲ هزار میلیارد تومان را شبه‌پول که عمده آن را سپرده‌های بانکی تشکیل می‌دهد، در بر می‌گیرد و تا ۱۴۵ هزار میلیارد دیگر متعلق به پول است.
روند نقدینگی نشان از آن دارد که میزان رشد از مهرماه امسال نسبت به پایان سال قبل که 9/11 درصد ثبت‌شده در قیاس با همین دوره در سال قبل با نرخ رشد 4/13 درصدی، با کندی همراه شده و از سرعت رشد آن تا حدی کاسته شده است. اما در قیاس مهرماه امسال نسبت به همین ماه در سال قبل که رشد تا 3/28 اعلام شده و همچنین رشد 8/22 درصدی مهر ۱۳۹۴ نسبت به مهر ۱۳۹۳، افزایش حدود پنج درصدی مشهود است.
حال باید راز این پارادوکس را مورد بررسی قرار داد و دید اتخاذ چه سیاست‌هایی باعث کاهش چشمگیر تورم در مقابل افزایش نجومی حجم نقدینگی شده است؟
براساس مطالعات صورت‌گرفته همزمانی رشد نقدینگی از طریق ضریب فزاینده با «افزایش سهم شبه‌پول در اجزای نقدینگی» به کاهش اثرات تورمی انبساط پولی منجر می‌شود. اثرات تورمی و تولیدی ناشی از افزایش نقدینگی از طریق ضریب فزاینده، تا حد زیادی به این بستگی دارد که طی آن سهم «پول» افزایش یافته است یا سهم «شبه پول». چرا‌که رشد ضریب فزاینده وقتی به افزایش شبه‌پول منجر شود، فشار تورمی کمتری در پی دارد و اثر انبساطی آن بر تولید هم قوی‌تر است.
در سه سال گذشته ترکیب اجزای نقدینگی به سمت افزایش سهم شبه‌پول حرکت کرد. ابتدا ضریب فزاینده به عامل اصلی رشد نقدینگی تبدیل شد و از سال گذشته نیز ترکیب پایه پولی به سمت دارایی‌های خارجی تغییر کرد.
بنابراین اگر قرار باشد نقدینگی از طریق بسط «پایه پولی» افزایش یابد، افزایش پایه پولی زمانی که از کانال «دارایی‌های خارجی» ‌باشد، آثار تورمی و تولیدی بهتری در مقایسه با افزایش پایه پولی از کانال «دارایی‌های داخلی»‌ به جا می‌گذارد. به‌طوری که اثرات تورمی آن کمتر است و اثر انبساطی آن بر تولید نیز قوی‌تر است.
برهمین اساس براساس جداول گزیده آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در پایان مهرماه سال ۱۳۹۵ میزان پول در کشور به رقم 0/1450 هزار میلیارد ریال رسید که این رقم نسبت به اسفندماه سال گذشته 1/6 درصد رشد را نشان می‌دهد.
بانک مرکزی اعلام کرد: میزان نقدینگی در مهرماه ۹۵ با 9/11 درصد افزایش نسبت به اسفندماه ۱۳۹۴ به رقم 9/11379 هزار میلیارد ریال (هزار و ۱۳۷ هزار میلیارد تومان) رسید.
همزمان میزان شبه پول با 8/12 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه به 9/9929 هزار میلیارد ریال رسیده است.
بر این اساس در مهرماه سال‌جاری میزان وام‌ها و سپرده‌های بخش دولتی با 7/5 کاهش نسبت به اسفندماه ۱۳۹۴ رقم 3/599 هزار میلیارد ریال را نشان می‌دهد. سهم دولت از این میزان 0/553 هزار میلیارد ریال و سهم شرکت‌ها و موسسات دولتی 3/46 هزار میلیارد ریال اعلام شده است.
در مهرماه میزان وام‌ها و اعتبارات دریافتی از خارج و سپرده‌های ارزی 6/880 هزار میلیارد ریال بود که نسبت به اسنفدماه ۱۳۹۴ رشدی شش درصدی را نشان می‌دهد.
دارایی‌های خارجی
در بخش خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های سیستم بانکی، میزان دارایی‌های خارجی در مهرماه سال‌جاری با 1/1 درصد کاهش به 6/5761 هزار میلیارد ریال رسیده است. میزان بدهی بخش دولتی نیز در مدت مشابه رقم 5/2039 هزار میلیارد ریال را نشان می‌دهد که نسبت به اسفندماه سال گذشته ۱۷. ۳ درصد رشد داشته است.
بدهی بخش غیردولتی نیز تا مهرماه ۱۳۹۵ با 7/15 درصد افزایش نسبت به اسفندماه سال قبل به عدد 1/8519 هزار میلیارد ریال بالغ شده است.
بر اساس جداول گزیده آماری بانک مرکزی، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی در مهرماه سال‌جاری به رقم 0/526 هزار میلیارد ریال رسیده است که نسبت به اسفندماه گذشته 3/0 درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین میزان اسکناس و مسکوک بانک‌های تخصصی در مدت مشابه 5/9 هزار میلیارد ریال بود که نسبت به اسفندماه ۱۳۹۴، 7/8 درصد کاهش داشته است. سپرده بانک‌های تخصصی نزد بانک مرکزی نیز تا مهرماه با 4/19 درصد رشد به عدد 5/92 هزار میلیارد ریال افزایش یافت.
بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی در مهرماه سال‌جاری 9/0 درصد افزایش یافت و به رقم 7/577 هزار میلیارد ریال رسید.
میزان دارایی‌های خارجی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز در مهرماه سال ۱۳۹۵ نسبت به اسفندماه ۱۳۹۴ با رشد 3/2 درصدی به 9/2357 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است. همچنین میزان سپرده بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نزد بانک مرکزی در مدت مشابه به 6/1229 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است که رشدی 2/14 درصدی را نشان می‌دهد. بدهی بخش دولتی به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه سال‌جاری با 8/16 درصد افزایش به عدد 5/1423 هزار میلیارد ریال رسیده است.
افزایش سپرده‌های غیر دولتی
سپرده‌های بخش غیردولتی در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه ۱۳۹۵ به 4/11053 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به اسفندماه سال گذشته 8/12 درصد افزایش نشان می‌دهد.
همچنین بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بانک مرکزی تا مهرماه با 4/17 درصد رشد به رقم 9/981 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان وام‌ها و سپرده‌های بخش دولتی که بخش عمده‌ای از آنها مربوط به مانده سپرده‌های حساب ذخیره ارزی و سپرده‌های ریالی صندوق توسعه ملی بوده است، تا مهرماه ۱۳۹۵ به 5/237 هزار میلیارد ریال رسیده که کاهشی 1/20 درصدی را نسبت به اسفندماه سال ۱۳۹۴ نشان می‌دهد.
میزان وام‌ها و سپرده‌های ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز تا مهرماه سال‌جاری با 3/4 درصد رشد نسبت به اسفندماه سال قبل به عدد 6/1854 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.
براساس اعلام بانک مرکزی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در مهرماه سال ۹۵ به سه هزار و 7/403 میلیارد ریال رسیده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل با کاهش 3/3 درصدی مواجه و اسفندماه سال ۹۴ با افت 2/3 روبه‌رو بوده است.
دارایی‌های بانک مرکزی در بخش اسکناس و مسکوک با رشد 6/69 درصدی نسبت به اسفند ماه سال ۹۴ در مهرماه سال ۹۵ به 9/51 هزار میلیارد رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل نیز 1/28 درصد رشد نشان می‌دهد.
بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در مهرماه سال ۹۵ به رقم ۶۱۶ هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل با رشد 4/26 درصدی و نسبت به اسفندماه سال ۹۴ با افزایش 4/18 درصدی روبه‌رو بوده است.
بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی با رشد 4/17 درصدی نسبت به اسفندماه سال ۹۴ در مهرماه سال‌جاری به 9/981 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز 5/15 درصد افزایش یافت. بدهی بانک مرکزی در بخش سپرده بانک‌ها و موسسات اعتباری در مهرماه سال ۹۵ به یک هزار و 6/229 رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 7/22 درصدی و نسبت به اسفند ماه سال ۹۴ نیز 2/14 درصد رشد داشته است. بدهی‌های ارزی بانک مرکزی نیز در مهرماه سال ۹۵ به رقم یک‌هزار و 3/506 هزار میلیارد ریال رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش 9/9 درصدی نسبت به اسفندماه سال ۹۴ افت 7/4 درصدی را تجربه کرد.
همچنین جمع کل بدهی‌ها و دارایی‌های بانک مرکزی در دوره یاد شده به رقم پنج هزار و 5/154 هزار میلیارد رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد 6/3 درصدی و نسبت به اسفندماه سال ۹۴ با رشد 4/4 درصدی مواجه بوده است.
خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های
جمع دارایی‌های بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه سال ۹۵ به ۱۴ هزار و 4/180 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به دوره مشابه در سال قبل با رشد 8/23 درصدی و نسبت به اسفندماه سال ۹۴ با افزایش 7/9 درصدی مواجه شد.
دارایی‌های خارجی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی با رشد 7/4 درصدی در اسفند ماه ۹۴ در مهر ماه ۹۵ به یکهزار و ۵۱۹ هزار میلیارد رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل2/3 درصد رشد داشته است.
سپرده قانونی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی در مهر ماه ۹۵ به رقم 9/890 رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 1/23 درصد رشد نشان می‌دهد.
بدهی بخش دولتی به بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه ۹۵ به رقم 7/600 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل 5/35 درصد رشد یافت.
بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیر بانکی در مهر ماه ۹۵ به رقم پنج هزار و 9/284 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل 3/33 درصد و نسبت به اسفند ماه سال ۹۴ نشان از رشد 2/20 درصد می‌دهد.
همچنین جمع بدهی‌های بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه سال ۹۵ به ۱۲ هزار و 2/226 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل با رشد 7/22 درصدی مواجه بوده است.
سپرده‌های بخش غیردولتی در بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیر بانکی در مهرماه سال ۹۵ با رشد 6/29 درصدی به هفت هزار و 2/75 هزار میلیارد ریال در مهر ماه سال ۹۵ رسید. بدهی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی به بانک مرکزی در مهر ماه سال ۹۵ به 6/223 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 8/65 درصد رشد داشته است.
وام‌ها و سپرده‌های ارزی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی در مهرماه سال ۹۵ با 7/3 درصد افزایش نسبت به اسفندماه سال ۹۴ در مهرماه سال ۹۵ به یک‌هزار و ۲۴۷ هزار میلیارد ریال رسیده است.
درآمدهای مالیاتی دولت
از سویی گزارش بانک مرکزی از عملکرد بودجه در هفت ماه امسال از تحقق بیش از 83 درصدی درآمدهای مالیاتی در مدت یادشده حکایت دارد.
دولت تا پایان مهرماه امسال 4/512 هزار میلیارد ریال درآمد مالیاتی کسب کرده که رقم مصوب آن برای این مدت 4/614 هزار میلیارد ریال بوده است.
بانک مرکزی در این گزارش آورده دولت در بخش سایر درآمدها توانسته 179 هزار میلیارد ریال در این مدت جذب کند در حالی که رقم مصوب این درآمدها در هفت ماهه امسال 9/316 هزار میلیارد ریال بوده است.
کل درآمدهای دولت برای پوشش هزینه‌های جاری خود در هفت ماهه امسال 5/691 هزار میلیارد ریال بوده است.
نگاهی به پرداخت‌های هزینه‌ای دولت در این مدت نیز نشان می‌دهد دولت کمتر از هزینه‌های مصوب خود هزینه کرده است. در این مدت دولت 3/1097 هزار میلیارد ریال هزینه داشته در حالی که رقم مصوب هفت ماهه 1265 هزار میلیارد ریال بوده است.
بر این اساس تراز عملیاتی دولت در هفت ماهه امسال 8/422- هزار میلیارد ریال بوده در حالی که پیش‌بینی دولت 7/333 هزار میلیارد ریال بوده است.
در بخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نیز دولت تا پایان مهرماه امسال 1/301 هزار میلیارد ریال درآمد کسب کرده در حالی که برنامه دولت کسب 8/467 هزار میلیارد ریال در این مدت بوده است.
در این میان منابع حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی برای پوشش بودجه عمرانی کشور نیز نشان می‌دهد که در این مدت دولت در مجموع 3/299 هزار میلیارد ریال درآمد داشته در حالی که پیش‌بینی آن بر کسب 9/440 هزار میلیارد ریال بوده است.
سهم نفت خام از مجموع درآمد حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در هفت ماهه امسال 9/215 هزار میلیارد ریال است اما دولت پیش‌بینی می‌کرد در این مدت 3/431 هزار میلیارد ریال درآمد نفتی داشته باشد. پرداخت‌های عمرانی (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) در این مدت 8/125 هزار میلیارد ریال بوده در حالی که پیش‌بینی دولت پرداخت 2/340 هزار میلیارد ریال بوده است.

منبع:جهان صنعت