پول نفت را نباید خرج کرد

پول نفت را نباید خرج کرد

حمید دیهیم در گفت‌و‌گو با «آرمان»:

با توجه به‌ توافقنامه اخیر اوپک مبنی بر کاهش ۵/۴ درصدی تولید نفت از سال ۲۰۱۷ که در وین منعقد شد و همچنین قول همکاری کشور‌هایی نظیر روسیه، عربستان سعودی و عراق، پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت در آینده روندی صعودی داشته باشد و این افزایش قیمت در شش ماهه اول سال ۲۰۱۷ اتفاق می‌افتد. با تعهدی که کشورهای عضو اوپک و کشورهای غیر عضو اوپک درباره کاهش تولید نفت داده‌اند، قیمت نفت تا سقف بشکه‌ای ۵۵ تا ۶۰ دلار پیش‌بینی شده است. از نتایج مثبت این توافقنامه، درآمد بیشتر ایران از فروش بشکه‌های نفتی خواهد بود، همان‌طور که در روزهای اخیر به سبب این توافقنامه قیمت نفت با افزایش همراه بوده است که نتیجتا تاثیر مثبتی در چرخه اقتصاد کشور خواهد گذاشت. رئیس انجمن اقتصاددانان ایران افزایش قیمت نفت و چگونگی استفاده از این درآمد را برای رسیدن به بیشترین بازدهی ‌برای اقتصاد کشور بررسی می‌کند. حمید دیهیم در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید:«درباره میزان فروش نفت ایران و پیش‌بینی درآمدهای نفتی ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی در بودجه سال ۹۶ و با توجه به توافقنامه اخیر اوپک مبنی بر کاهش تولید نفت، من نسبت به تحقق این رقم خوشبین هستم و رسیدن به عدد پیش‌بینی شده در بودجه سال ۹۶ امکانپذیر است.»

در لایحه بودجه سال آینده درآمدهای نفتی ۱۱۰ هزار میلیارد تومان و کمتر از درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شده است. دو نشست اخیر نفتی که در وین برگزار شد برای ایران موفقیت آمیز بود. از طرف دیگر با شرایط منطقه امکان این وجود دارد که هر اتفاقی بیفتد و قیمت نفت دوباره روند نزولی به خود بگیرد. به نظر شما آیا می‌توانیم انتظار داشته باشیم درآمدهای پیش‌بینی شده در بودجه سال ۱۳۹۶ تحقق پیدا کند؟

سیاست مبنی بر کاهش تولید نفت از سوی اوپک و همچنین سیاست‌های ایران در وضعیت فعلی کشور عملکردی بسیار مناسب و مثبت بوده است. در مقطع کنونی لجبازی و همکاری نکردن ایران با کشورهایی نظیر عربستان سعودی منطقی نیست. باید درصدد توافق با آنان باشیم تا برنامه‌های مربوط به حوزه نفت را با یکدیگر پیش ببریم، چون در صورت نداشتن همکاری نفعی به کشور ما و همچنین سایر کشورها مانند عربستان سعودی نمی‌رسد. کشورهای غیر عضو اوپک مانند روسیه میزان تولیدات نفتی خود را کاهش داده اند و این در حالی است که ایران از میزان تولیدات خود کم نکرده است، بلکه افزایش داده است که نتیجتا این یک عملکرد موفق برای ایران محسوب می‌شود. درباره میزان فروش نفت ایران و پیش‌بینی درآمدهای نفتی ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی در بودجه سال ۱۳۹۶ و با توجه به توافقنامه اخیر اوپک مبنی بر کاهش تولید نفت، من نسبت به تحقق آن خوشبین هستم و رسیدن به عدد پیش‌بینی شده در بودجه سال ۹۶ امکانپذیر است.

افزایش قیمت نفت بر اقتصاد داخلی کشور تاثیرات متفاوتی دارد. افزایش قیمت نفت برای کشورهای واردکننده نفت موجب افزایش هزینه‌های تولید، افزایش قیمت تمام شده کالاها و خدمات و نهایتا کاهش تقاضا، کاهش اشتغال و بروز رکود همراه تورم است، در حالی که افزایش قیمت نفت برای کشورهای صادرکننده نفت‌خام، موجب افزایش درآمدهای نفتی شده و در پی آن افزایش نقدینگی و تقاضای کل اقتصاد و سرانجام تورم ناشی از تقاضا به همراه افزایش تولید و کاهش بیکاری را سبب می‌شود. با توجه به اینکه با افزایش قیمت نفت ‌طبیعتا در آینده با افزایش درآمد حاصل از فروش محصولات نفتی رو ‌به‌ رو هستیم، آیا این پول به دست آمده از فروش محصولات نفتی را باید به عنوان سرمایه در کشور ‌محسوب کرد یا به عنوان درآمد؟

باید این را در نظر بگیریم که تا به امروز نفت به ‌عنوان مخارج جاری هزینه شده است، در حالی که درآمد نفت باید صرف سرمایه‌گذاری در کشور شود که نتیجتا از درآمد آن استفاده کنیم، همان‌طور که کشورهایی مانند نروژ امروزه این سیاست را در پیش گرفته اند. همواره باید به یاد داشته باشیم که نفت سرمایه ملی است و سرمایه را نباید خرج کرد و فروش نفت به منزله فروش ثروت است. برنامه ریزی‌هایی باید از سوی دولت انجام شود تا این سرمایه خرج هزینه‌های جاری نشود، اما متاسفانه به دلیل حجم بالای مشکلات و مخارج پیش آمده، دولت نمی‌تواند به زودی به این هدف دست پیدا کند.

همان‌طور که اشاره کردید نفت سرمایه ملی است و نباید آن را خرج کرد و تنها در صورتی می‌توان به شکل بهینه از درآمدهای نفتی ‌استفاده کرد که در سرمایه‌گذاری‌های کشور به ‌کار گرفته شود. با این توصیف چه بخش‌ها و حوزه‌هایی در کشور برای سرمایه‌گذاری در اولویت قرار دارند؟ آیا سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی بازدهی بیشتری خواهد داشت یا سرمایه‌گذاری‌هایی که دولت انجام می‌دهد؟

در وضعیت فعلی بهتر است سرمایه‌گذاری توسط دولت صورت نگیرد. به طور کلی نه تنها در کشور ما بلکه در جاهای دیگر هم وقتی دولت سرمایه‌گذاری کرده است کارایی کافی نداشته است. سرمایه‌گذاری حاصل از فروش محصولات نفتی باید به صورت وام در اختیار بخش‌های خصوصی قرار گیرد تا بخش‌های خصوصی اقدام به راه‌اندازی کارخانه کنند تا نتیجتا این کارخانه‌ها تولیدات با تکنولوژی‌های بالا را به همراه داشته باشند، زیرا در کشور ما مشکل کمبود نیروی انسانی و مواد اولیه وجود ندارد، بنابراین اگر بتوانیم تکنولوژی از کشورهای دیگر وارد این کارخانه‌ها کنیم در سطح جهانی صادرات محصولات خواهیم داشت.

منبع:آرمان