11 میلیارد جذب سرمایه خارجی برای اقتصاد ایران رقمی نیست

1.بعد از برجام مسلماً  تغییرات و پیشرفت‌هایی در وضعیت فعالیت اقتصادی در ایران ایجاد شده است. اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده است که یکی از آن‌ها  برقراری ارتباطات بانکی است. بانک‌های بزرگ دنیا هنوز با ما کار نمی‌کنند اما به‌هرحال ارتباطات بانکی با بانک‌های درجه 2 انجام‌شده است و این‌یک پیشرفت است. دیگر پیشرفت برآورده از برجام مسئله صادرات نفت‌ ایران است. ما در زمان تحریم فقط یک‌میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کردیم درحالی‌که این رقم الآن به‌طور تقریبی  به چهار میلیون بشکه رسیده است. این‌ یک دستاورد بزرگ برای برجام است. شرکت‌های خارجی به دلیل تحریم در یک دوره طولانی جواب  شرکت‌های ایرانی را هم نمی‌دادند، اما در حال حاضر این شرکت‌ها بسیار علاقه‌مند به برقراری روابط تجاری با ایران هستند و شاهد هستیم که هیئت‌های مختلفی به همین منظور به ایران سفر می‌کنند. حال سؤال اینجاست که این رفت‌وآمدها چقدر به جذب سرمایه خارجی منجر شده است؟ سرمایه‌گذاری یک مسئله جدی است. سرمایه‌دار مثل یک پرنده است که با کوچک‌ترین صدای پایی می‌پرد. ما در ایران باید بستر سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم و بعد از آن است که می‌توانیم سرمایه‌گذار جذب کنیم. تا بسترها به‌طور کامل آماده نشود، امیدی به جذب سرمایه خارجی نیست.

2.رقم 11 میلیارد و 800 میلیون آماری است که از جذب سرمایه خارجی  از زمان برداشتن تحریم‌ها تا الآن اعلام‌شده است. با توجه به ظرفیت‌های اقتصاد ایران این رقم درواقع برای اقتصاد کشورمان رقمی نیست. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مجوز دادن با انجام سرمایه‌گذاری متفاوت است. باید دید که این 11 میلیارد و 800 میلیونی که از آن به‌عنوان جذب سرمایه‌گذاری یاد می‌شود صرفاً مجوز است یا در عمل اتفاق افتاده است.

3.ایران ظرفیت بسیار بالایی برای جذب سرمایه‌گذاری دارد. ما کشوری با جمعیت 80 میلیون نفری هستیم و در کشورهای اطراف ما 300-400 میلیون نفر جمعیت وجود دارد.  درصد افراد تحصیل‌کرده‌ در ایران بالاست، زیرساخت‌های نسبتاً خوبی داریم، مواد اولیه‌ی خوبی داریم، دسترسی به آب‌های آزاد داریم و امتیازات دیگری در کشورمان وجود دارد. بنابراین ایران می‌تواند یک هاب بسیار عالی برای جذب سرمایه‌ خارجی  بشود. اما سؤال این است که چرا تا الآن ایران تبدیل به هاب جذب سرمایه نشده؟! پاسخ این است که در ایران هنوز آن‌طور که باید امنیت سرمایه‌گذار فراهم  نشده است و ما تا زمانی که امنیت سرمایه‌گذاری را حفظ نکنیم نمی‌توانیم شاهد سرازیر شدن سرمایه‌گذاران باشیم. نکته مهم دیگر درزمینهٔ جذب سرمایه خارجی مقررات است. ما در کمیسیون‌ سرمایه‌‌گذاری اتاق ایران به‌عنوان اولین قدم  مقررات دست‌وپا گیری را که در مورد جذب سرمایه‌گذاری وجود داشت، به دولت و مجلس رساندیم و امیدواریم که به آن‌ ترتیب اثر بدهند. خوشبختانه نظرات ما در کمیسیون  برنامه ششم مجلس دیده و در این برنامه اعمال‌شده است که قدم بسیار بزرگی است و برای فعالان بخش خصوصی بسیار خوشحال‌کننده بود.  

4.آن‌طور که باید و شایسته است ایران و ظرفیت‌هایش را به دنیا معرفی نکردیم. در تلویزیون‌های خارجی به‌طور مداوم فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشورهایی مثل مراکش، مالزی و حتی شهرهایی مثل ابوظبی تبلیغ می‌شود. ما از چنین رسانه‌ای برخوردار نیستیم. تبلیغات ما کم و تبلیغات رقبای ما بیشتر بوده است. بنابراین به تبلیغ بیشتر برای معرفی ایران نیاز داریم. ایران برای بسیاری هنوز ناشناخته است. مراوده‌های ما در دوران تحریم بسیار کم بوده است و این مسئله را باید جدی‌تر از قبل دنبال می‌کنیم.

5. . بخش خصوصی ایده‌های بسیاری درزمینه جذب سرمایه خارجی دارد. ایده پردازی کار دولت‌ها نیست و دولت فقط باید سیاست‌گذاری کند. در مورد مسئله جذب سرمایه‌گذاری خارجی باید کارهای زیادی انجام دهیم. در اتاق تهران پرتابلی را در مورد سرمایه‌گذاری خارجی تهیه کردیم که کارهای گرافیکی آن در حال انجام است و به‌زودی این پرتابل بالا می‌آید و در ابعاد وسیع‌تر فعالیت می‌کنیم. نکته‌ای که لازم است درباره نقش بخش خصوصی درزمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی به آن اشاره‌کنیم این است که مشکلات تنها در بخش دولتی متمرکز نیست و بخش خصوصی هم مشکلاتی در این زمینه دارد. البته مقصر بخش خصوصی نیست به این دلیل که دروازه‌ها برای عرض‌اندام این بخش تا سال‌ها بسته بوده است. به دلیل محدودیت‌های مختلف این بخش آن‌طور که باید درزمینه مراودات خارجی فعالیت نمی‌کند. در این زمینه آموزش ندیدیم. بحث آموزش درزمینه مراودات تجاری، سرمایه‌گذاری، مذاکره و فنون آن اهمیت بسیار دارد و البته به این دلیل که بخش خصوصی ایران بسیار چابک است امیدواریم که خلاء های موجود در این زمینه را خیلی زود پر کند. بحث آموزش اصلی‌ترین مسئله امروز است. حتی کسانی که پیش‌ از این دوره‌هایی را گذراندند باید در این زمینه فعالیت کنند. اقتصاد باید توسط بخش خصوصی گردانده شود و بخش خصوصی باید دانش لازم در این زمینه را کسب کند.

منبع:اتاق بازرگانی تهران